واکنش تند تهران به فرمان هستهای ترامپ/جهان در آستانه مسابقه تسلیحاتی جدید؟
دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا در یک اقدام غافلگیرکننده، با انتشار پستی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال»، به پنتاگون که آن را «وزارت جنگ» نامید، دستور داد تا فرآیند از سرگیری آزمایشهای سلاحهای هستهای را آغاز کند. خبری که مانند انفجار یک بمب خبری، سکوت ۳۲ سالهی آمریکا در این حوزه را شکست.
این اقدام بلافاصله با واکنش تند مقامات ایرانی مواجه شد. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، این تصمیم را «پسرفت» و «غیرمسئولانه» خواند و در حساب کاربری خود در شبکه X نوشت:
«با تغییر نام ‘وزارت دفاع’ خود به ‘وزارت جنگ’، یک قلدر هستهای در حال از سرگیری آزمایشهای سلاحهای اتمی است. همان قلدر، برنامه هستهای صلحآمیز ایران را شیطانی جلوه داده و تهدید به حملات بیشتر به تأسیسات هستهای تحت حفاظت ما کرده است، همه اینها در نقض آشکار قوانین بینالمللی است.»
آخرین باری که خاک آمریکا لرزش یک انفجار اتمی آزمایشی را به خود دید، سال ۱۹۹۲ بود. از آن زمان، جهان در یک توافق نانوشته برای توقف این آزمایشهای خطرناک به سر میبرد. ترامپ اما مدعی است که این دستور، پاسخی به فعالیتهای قدرتهای رقیب است. این در حالی است که هیچکدام از رقبای اصلی آمریکا، یعنی روسیه و چین، در دهههای گذشته دست به چنین آزمایشی نزدهاند.
بر اساس گزارش الجزیره، انکیت پاندا کارشناس امنیت هستهای در مؤسسه کارنگی برای صلح بینالمللی، معتقد است که ماشه این تصمیم، نه برای تهران، که برای مسکو و پکن کشیده شده است. نمایشهای قدرت اخیر روسیه با آزمایش موشکهای اَبَر زیردریایی «پوسایدون» و موشک کروز اتمی «بورِوِستنیک»، و رژه نظامی چین که در آن از موشکهای قارهپیمای جدید «دانگفنگ-۵» رونمایی شد، احتمالاً هشدارهایی بودهاند که دولت ترامپ آنها را نادیده نگرفته است.
بلوف هستهای ترامپ یا مسابقه تسلیحاتی جدید
این تصمیم میتواند پیامدهای زنجیرهای گستردهای داشته باشد. پیمان جامع منع آزمایشهای هستهای (CTBT) که در سال ۱۹۹۶ امضا شد، ستون فقرات تلاشهای جهانی برای کنترل تسلیحات اتمی بوده است. اگرچه آمریکا، چین و ایران این پیمان را امضا کرده ولی هنوز در مجالس خود تصویب نکردهاند و روسیه نیز سال گذشته تصویب خود را پس گرفت، اما همه به جز کرهشمالی، به آن پایبند بودهاند.
حالا با فرمان ترامپ، این احتمال وجود دارد که یک مسابقه تسلیحاتی جدید و غیرقابل کنترل آغاز شود؛ مسابقهای که نه تنها توازن قدرت جهانی را بر هم میزند، بلکه پیامدهای زیستمحیطی، بهداشتی و اقتصادی ویرانگری برای همه به همراه خواهد داشت.
جهان منتظر است ببیند آیا این تنها یک بلوف سیاسی دیگر از سوی ترامپ است یا اولین قدم در مسیر بازگشت به تاریکترین روزهای تاریخ معاصر.