بوی تند بنزین در مجلس؛ یاران جلیلی شمشیر را از رو بستند
به گزارش زومان، گویا همین دیروز بود؛ 6 سال پیش در همین روزها. ۲۴ آبان ۱۳۹۸؛ شبی که عقربه‌های ساعت از نیمه گذشت و قیمت بنزین، ناگهان از خواب پرید. آن شب، بنزین فقط یک کالا نبود؛ ماجرا آنچنان پیش رفت که نه تنها به خاطره یک ملت تبدیل شد بلکه نمادی از یک تصمیم سخت بود و هزینه چنین تصمیمی برای دولتمردان را چندین برابر کرد.
حالا شش سال از آن شب می‌گذرد و دوباره، اقتصاد ایران سر مسئله بنزین به بن بست رسیده است. دولت، پس از سال‌ها سکوت و احتیاط، گویی چاره‌ای جز تغییر مسیر ندارد؛ اما این‌بار، جریانی در مجلس زودتر از همه به صف شده‌اند تا بگویند: «این راه، بسته است!»
امروز هجدهم آبان ماه، در مجلس زمزمه‌ها به یک همهمه‌ی آشکار در صحن علنی تبدیل شد: طرح «بنزین سه‌نرخی». گرچه هنوز این سیاست به اجرا در نیامده اما پیچیدن خبر آن در دو هفته اخیر کافی بود تا موتور بحث‌های داغ در مجلس، رسانه‌ها، خانه‌ها، عرصه عمومی و شبکه‌های اجتماعی دوباره روشن شود و یک سوال مشترک را روی زبان‌ها بیندازد: «باز هم قرار است بنزین گران شود؟»
وقتی مخالفان هم‌صدا می‌شوند
این‌بار اما داستان یک تفاوت بزرگ دارد. اگر در سال ۹۸، تصمیم‌گیران در سکوت خبری پیش رفتند، امروز علاوه بر دولتی‌ها و اخباری که دو هفته‌ای‌ست از نزدیک بودن اجرای یک سیاست بنزینی حکایت می‌کند، مخالفان دولت در مجلس هم بلندگوها را به دست گرفته‌اند.
امروز یکشنبه، چهار نماینده پشت تریبون مجلس رفتند تا مخالفت خود را با هرگونه افزایش قیمت اعلام کنند. اقدامی که فقط نطق ساده در صحن علنی مجلس نبود؛ بلکه نمایش قدرتی از یک بلوک سیاسی بود که این بار به نام «بنزین» خط و نشان جدی برای دولت می‌کشد.
در میان این نطق‌ها، صدای امیرحسین ثابتی، چهره‌ی نزدیک به گفتمان سعید جلیلی، رساتر از بقیه بود. او که در مناظره‌های انتخاباتی به‌عنوان نماینده‌ی جلیلی همه جا حاضر و شناخته می‌شد، حالا همان گفتمان را در صحن علنی نمایندگی می‌کند. او صراحتا تاکید کرد که «ما در مجلس با گران‌سازی بنزین مخالفیم و به چنین چیزی هم رأی ندادیم. طبق قانون بودجه، دولت امسال حق افزایش قیمت ندارد.»
او امروز تنها نبود و حمید رسایی، منتقد کهنه‌کار دولت‌های غیراصولگرا، با کنایه‌ای که به سیاست‌های کلان اقتصادی دولت می‌زد، به میدان آمد: «مدام می‌گویند دلار را گران کنیم، بنزین را گران کنیم و بعد به مردم یارانه بدهیم. اگر همه چیز را دلاری کرده‌اید، حقوق مردم را هم دلاری کنید!»
این زنجیره با سخنان مهدی فلاح که از «راهکارهای جایگزین افزایش قیمت بنزین» حرف می‌زد و رمضانعلی سنگدوینی که به رئیس‌جمهور هشدار می‌داد «ابتدا دهک‌های پایین را تأمین کنید و بعد بنزین را گران کنید»، تکمیل شد؛ پیامی روشن و هماهنگ که نشان می‌دهد این بار دولت احتمالا با یک اپوزیسیون پارلمانی سازمان‌یافته روبه‌رو است.
اقتصاد در میدان سیاست
اما ماجرا چیست؟ بر اساس شنیده‌ها، طرحی که دولت در سر دارد، بنزین را به سه نرخ تقسیم می‌کند: ۶۰ لیتر سهمیه با قیمت ۱۵۰۰ تومان، تا ۱۰۰ لیتر با نرخ ۳۰۰۰ تومان و بنزین آزاد با کارت جایگاه تا سقف ۵۰۰۰ تومان. حتی عددهایی مثل ۷۵۰۰ تومان نیز از گوشه و کنار به گوش می‌رسد؛ اعدادی که کافی است تا نبض جامعه را تندتر کند.
در واقع، دعوا بر سر این اعداد و ارقام نیست. این تقابل، فراتر از یک تصمیم اقتصادی است و به قلب موازنه‌ی قدرت سیاسی در کشور باز می‌شود. مخالفان دولت، موضوع حساس و فراگیر بنزین را بهترین فرصت برای انسجام و افزایش قدرت چانه‌زنی خود یافته‌اند. آن‌ها می‌دانند که هر تصمیمی در این حوزه، می‌تواند دولت را در برابر افکار عمومی آسیب‌پذیر کند.
در حالی که برخی نمایندگان از مصوب شدن طرح در سطح سران قوا خبر می‌دهند، مخالفان در بهارستان مصمم هستند تا جلوی آن را بگیرند.
از سوی دیگر، دولت تلاش می‌کند با گام‌های کوچک و تدریجی، مثل حذف سهمیه‌های خاص، راه را برای اصلاحات بزرگ‌تر باز کند؛ مسیری محتاطانه برای عبور از نقطه‌ای که اقتصاد و سیاست به شکننده‌ترین شکل ممکن به هم گره خورده‌اند.
به نظر می‌رسد بهارستان در روزهای آینده، نه فقط صحن قانون‌گذاری، که عرصه‌ی اصلی یک زورآزمایی سیاسی خواهد بود؛ نبردی که در آن، بوی بنزین با بوی سیاست درآمیخته و نتیجه‌ی آن، سرنوشت یکی از مهم‌ترین تصمیم‌های اقتصادی دولت را رقم خواهد زد.
نظر شما چیست؟ دعوای دولت و مجلس به کجا خواهد رسید؟