پشت پرده گرانی بلیت هواپیما؛ سردرگمی مسافران در بازار آشفته

به گزارش زومان، بازار بلیت‌های هواپیما این روزها با افزایش قابل توجه قیمت‌ها روبه‌رو شده و بسیاری از مسافران را در بلاتکلیفی قرار داده است. طبق گزارش خبرگزاری تسنیم، برخی شرکت‌های هواپیمایی بلیت‌ها را تا ۳۰ درصد بالاتر از سقف تعیین‌شده به فروش رسانده‌اند، در حالی که دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، مقصود اسعدی سامانی، به ایسنا اعلام کرده این افزایش هنوز «اجرایی نشده» است.

این تناقض، سردرگمی مسافران را تشدید کرده و همزمان پرسش‌هایی درباره علت جهش قیمت‌ها و تاثیر آن بر سفرهای داخلی ایجاد کرده است.

اما چرا قیمت‌ها این‌گونه سر به فلک کشیده‌اند؟ شرکت‌های هواپیمایی داستان خودشان را دارند؛ داستانی پر از چالش‌های اقتصادی. به گفته سامانی، ریشه اصلی این «اصلاح قیمت» به دو عامل کلیدی برمی‌شود: دلار و سوخت.

تصور کنید که ۷۰ درصد هزینه‌های یک ایرلاین، از خرید موتور و قطعات گرفته تا تعمیر و نگهداری، ارزی است. حالا نرخ تسعیر ارزی که برای این شرکت‌ها محاسبه می‌شود، با یک جهش ۵۰ درصدی از حدود ۷۰ هزار تومان به ۱۰۵ هزار تومان رسیده است. این یعنی هزینه‌های دلاری آن‌ها یک‌شبه نصف به نصف گران‌تر شده. به این معادله، افزایش ۲۴ برابری نرخ سوخت و مالیات بر ارزش افزوده‌ی ۳۰ درصدی روی آن را هم اضافه کنید تا تصویر بحران کامل شود.

به گفته اسعدی سامانی ایرلاین‌ها برای این افزایش قیمت یک سند محکم هم در دست دارند: رأی دیوان عدالت اداری. بر اساس این رأی، قیمت‌گذاری دستوری در صنعت هوانوردی جایگاهی ندارد و شرکت‌ها می‌توانند بر اساس عرضه و تقاضا، نرخ بلیت را تعیین کنند. به زبان ساده، دست دولت از کنترل مستقیم قیمت‌ها کوتاه شده و بازار، بازیگر اصلی میدان است.

این توضیحات اقتصادی، هرچقدر هم منطقی به نظر برسند، چیزی از شوک مسافران کم نمی‌کند. برای شهروندی که درآمدش ریالی است، پرواز کردن با منطق دلاری و هزینه‌های جهانی، روز به روز سخت‌تر و دست‌نیافتنی‌تر می‌شود. استناد به قانون «عرضه و تقاضا» در شرایطی که ناوگان هوایی کشور فرسوده و تعداد صندلی‌ها محدود است، عملاً به معنای سپردن سرنوشت مسافر به دست بازاری است که در آن، قدرت چانه‌زنی با فروشنده است.

در نهایت، این کشمکش میان منطق اقتصادی ایرلاین‌ها و توان اقتصادی مردم، صنعت گردشگری و حمل‌ونقل داخلی را در یک دوراهی حساس قرار داده است. آیا این افزایش قیمت، راهی برای بقا و نوسازی ناوگان خواهد بود یا آغازی بر پایان رویای سفرهای هوایی برای بخش بزرگی از جامعه؟