نبرد مشهد و تهران در بازار اجاره‌

تصور کنید پاییز است و شما در جستجوی خانه‌ای در مشهد هستید. اولین عددی که می‌بینید، تکان‌دهنده است: میانگین قیمت اجاره در این کلان‌شهر مذهبی به متری ۲۲۰ هزار تومان رسیده است. برای یک آپارتمان ۱۰۰ متری، یعنی ماهی ۲۲ میلیون تومان. نفس در سینه حبس می‌شود و موجی از ناامیدی به سراغتان می‌آید. اما صبر کنید، داستان بازار مسکن همیشه پیچیده‌تر از یک عدد تنهاست. این عدد، تمام حقیقت نیست؛ بلکه تنها بخشی از آن است که توسط خانه‌های لوکس و گران‌قیمت روایت می‌شود.

بیایید کمی عمیق‌تر شویم. بر اساس داده‌های به‌دست آمده از بررسی بیش از ۴۶۰۰ فایل اجاره در پلتفرم «دیوار» در هفته‌های میانی پاییز، میانگین قیمت اجاره متری ۲۲۰ هزار تومان است. واقعیت بازار اما در جای دیگری پنهان شده است: نیمی از خانه‌ها با قیمتی کمتر از متری ۲۰۴ هزار تومان عرضه شده‌اند و پر تکرارترین قیمت (که در آمار به آن «مد» می‌گوییم) روی عدد ۲۰۰ هزار تومان ایستاده است.

این یعنی چه؟ یعنی اگرچه خانه‌هایی با اجاره‌های نجومی، میانگین را بالا کشیده‌اند، اما قلب تپنده بازار و بخش عمده معاملات، در ارقامی پایین‌تر انجام می‌شود. در واقع، گرایش بازار به سمت قیمت‌های منطقی‌تر است، نه ارقام سرسام‌آوری که در نگاه اول می‌بینیم. این شکاف قیمتی، تصویری واضح از تنوع بی‌نظیر بازار مشهد ارائه می‌دهد؛ بازاری که در آن می‌توان خانه‌ای با اجاره متری ۴۰ هزار تومان پیدا کرد و در سوی دیگر، پنت‌هاوسی با اجاره متری ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان. این یعنی یک اختلاف ۶۰ برابری که نشان می‌دهد مشهد شهری برای هر بودجه‌ای است، به شرطی که بدانید کجا و چگونه جستجو کنید.

اما برای درک بهتر جایگاه مشهد، باید آن را در کنار رقبای اصلی‌اش، یعنی دیگر کلان‌شهرهای ایران قرار دهیم. وقتی از تهران حرف می‌زنیم، با دنیای دیگری روبرو هستیم. در همان بازه زمانی، میانگین اجاره‌بها در پایتخت به عدد باورنکردنی ۵۸۰ هزار تومان برای هر متر مربع رسیده است. این یعنی اجاره یک خانه مشابه در تهران، بیش از دو و نیم برابر مشهد هزینه دارد. اصفهان، دیگر قطب فرهنگی و اقتصادی کشور، با میانگین ۳۰۰ هزار تومان برای هر متر مربع، در جایگاهی میانی قرار می‌گیرد؛ گران‌تر از مشهد، اما به مراتب ارزان‌تر از تهران.

این مقایسه، یک چشم‌انداز حیاتی به ما می‌دهد: با وجود تمام فشارها و افزایش قیمت‌ها، مشهد همچنان در رقابت کلان‌شهرها، یک گزینه به نسبت اقتصادی‌تر برای زندگی محسوب می‌شود. این شهر نه تنها از نظر قیمت، بلکه از نظر متراژ نیز تنوع قابل توجهی دارد. در حالی که میانگین متراژ خانه‌های اجاره‌ای به لطف ویلاهای بزرگ ۵۵۰ متری به ۱۲۲ متر رسیده، اما نیمی از خانه‌ها زیر ۱۱۰ متر هستند و پرتکرارترین متراژ نیز همین ۱۱۰ متر است. این نشان می‌دهد که خانواده‌ها و مستاجران همچنان به دنبال خانه‌هایی با ابعاد متوسط و کاربردی می‌گردند.