پایان انتظار یک‌ساله؛ بنزین سوپر با قیمت رقابتی در جایگاه‌ها
به گزارش زومان، سرانجام پس از بیش از یک سال غیبت و کش‌و‌قوس‌های فراوان، آخرین قطعه از پازل بازگشت بنزین سوپر به جایگاه‌های سوخت کشور در جای خود قرار گرفت. محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی ایران، اعلام کرد که تا کمتر از دو هفته دیگر، «بنزین سوپر روی تابلوی معاملات بورس خواهد رفت تا قیمت آن نه با دستور دولت، که با منطق عرضه و تقاضا در بازاری رقابتی کشف شود.» این یعنی خداحافظی کامل با قیمت‌گذاری یارانه‌ای برای این فرآورده نفتی خاص.
این تصمیم پایانی بر یک ماجرای طولانی است که قصه آن از آبان سال ۱۴۰۳ شروع شد؛ زمانی که هیئت وزیران به وزارت نفت تکلیف کرد تا مسیر را برای واردات بنزین سوپر توسط بخش خصوصی هموار کند. اما این مسیر، پر از پیچ‌وخم‌های بوروکراسی اداری بود. وعده‌ها یکی پس از دیگری محقق نشد و حتی چراغ سبز هیئت مقررات‌زدایی در خرداد امسال هم نتوانست این کلاف سردرگم را باز کند.
گره اصلی کار، در راهروهای سازمان امور مالیاتی بود. واردکنندگان نمی‌دانستند تکلیف مالیات بر ارزش افزوده این کالای وارداتی چیست. این گره سرانجام در دهم آبان ماه باز شد؛ زمانی که سازمان امور مالیاتی نرخ نهایی را ابلاغ کرد.
براساس این ابلاغیه، با وجود تعیین مالیات بر ارزش افزوده ۳۰ درصدی، واردکنندگان به لطف معافیت‌های قانونی، در عمل تنها حدود ۱۳.۳ درصد از ارزش واردات را به عنوان مالیات پرداخت خواهند کرد. همین ابلاغیه کافی بود تا موتور خاموش این طرح دوباره روشن شود.
قیمت بنزین سوپر چقدر خواهد بود؟
اما قیمت نهایی چقدر خواهد بود؟ پیش از این، محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، در مرداد گفته بود که «قیمت هر لیتر بنزین سوپر حداقل ۵۰ هزار تومان خواهد بود.» اما با عرضه این محصول در بورس، این رقم تنها یک قیمت پایه است و این رقابت میان خریداران (توزیع‌کنندگان) است که قیمت نهایی را روی تابلو حک می‌کند.
این قیمت بر اساس فرمولی کاملاً جهانی محاسبه می‌شود؛ «نرخ سوخت در بازارهای جهانی»، «هزینه‌های حمل‌ونقل»، «گمرک» و «سود واردکننده».
مدیرعامل بورس انرژی در این باره می‌گوید: وقتی درباره اقتصاد به‌صورت کلی صحبت می‌کنیم، در واقع از مدیریت منابع محدود سخن می‌گوییم. دولت باید بتواند از اقشار آسیب‌پذیر حمایت کند. اما نباید برای کالاهایی مانند بنزین سوپر که مصرف‌کنندگانش عمدتاً از طبقات بالای جامعه هستند، سیاست حمایتی اعمال کند.
در واقع، این طرح یک تفکیک هوشمندانه در بازار سوخت ایجاد می‌کند: بازاری برای عموم مردم با سوخت یارانه‌ای و بازاری کوچک و لوکس برای صاحبان خودروهای مدرن که حاضرند هزینه عملکرد بهتر موتور خودروی خود را بپردازند. به گفته مسئولان، تقاضای خوبی برای بنزین با اکتان بالا وجود دارد و این طرح پاسخی مستقیم به همین نیاز است.
عرضه بنزین سوپر در بورس، یک آزمون بزرگ برای سنجش توان بازار آزاد در کنار نظام یارانه‌ای است؛ آزمونی که نتیجه‌اش می‌تواند سرنوشت آینده قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی در کشور را دستخوش تغییر کند.