پایتخت کریسمس جهان کجاست؟ روایت اکونومیست از تجارت چین با جشنها»
به گزارش زومان، شهری در شرق چین عملاً به پایتخت کریسمس جهان تبدیل شده است؛ شهری که زنجیره تولید و تجارت آن، حتی زیر فشار سیاست، جنگ و تعرفه، همچنان فعال مانده است.
بر اساس گزارشی از The Economist، ییوو در شرق چین، شهری معمولی با نقش محلی نیست. پنج منطقه اصلی بازارهای عمدهفروشی آن، با ساختمانهای عظیم تجاری، کیلومترها امتداد دارند و بخش بزرگی از غرفهها در بیشتر ماههای سال تنها یک کار میکنند: تولید و عرضه لوازم کریسمس.
از درختهای مصنوعی و تزئینات رنگارنگ گرفته تا کلاه، تاج گل و آبنباتهای عصایی، همه در مقیاسی صنعتی برای بازار جهانی آماده میشوند. به همین دلیل است که ییوو در ماههای تابستان پرجنبوجوشتر از زمستان به نظر میرسد؛ زمانی که سفارشها برای اروپا، آمریکا و دیگر بازارها آماده و ارسال میشوند.
شهری که تابستان برای زمستان کار میکند
با رسیدن دسامبر، شهر آرامتر میشود، نه به این دلیل که تقاضا از بین رفته، بلکه چون بخش اصلی کالاها مدتها قبل از موعد جشنها از چین خارج شدهاند.
این فعالیت گسترده، بخشی از تصویر بزرگتری است که اکونومیست به آن اشاره میکند: کالاهای تولیدی ییوو سهمی از مازاد تجاری بیسابقه چین دارند؛ مازادی که در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۵ از مرز یک تریلیون دلار گذشته است.
چین از نظر ارزش، بزرگترین صادرکننده تزئینات کریسمس در جهان به شمار میرود و تا همین سالهای اخیر، آمریکا بیش از نیمی از این محصولات را جذب میکرد. با این حال، اعداد امسال نشانه تغییر مسیر هستند. در دهماهه منتهی به اکتبر ۲۰۲۵، صادرات تزئینات کریسمس چین به ۵.۱ میلیارد دلار رسید؛ رقمی کمتر از ۵.۸ میلیارد دلار در دوره مشابه سال قبل.
جنگ تعرفهها و عقبنشینی بازار آمریکا
اکونومیست تأکید میکند که تمام این افت، و حتی بیش از آن، به کاهش واردات آمریکا بازمیگردد. واردات تزئینات کریسمس آمریکا از چین حدود ۹۴۰ میلیون دلار کمتر شده است؛ کاهشی که مستقیماً به جنگ تجاری دولت دونالد ترامپ و تعرفههایی مربوط میشود که با وجود کاهش نسبت به سالهای اوج، همچنان در سطح ۲۰ درصد برای کالاهای چینی باقی ماندهاند.
این تعرفهها هزینه واردات را بالا برده و تصمیمگیری را برای فروشندگان و خریداران دشوار کرده است.
فتح بازارهای جدید با زبان محلی
نشانههای این تغییر بازار، نه فقط در آمارهای رسمی، بلکه در خود ویترینها و غرفههای ییوو هم دیده میشود. اکونومیست به تابلوها و بنرهایی اشاره میکند که بهجای انگلیسی، با عباراتی مانند «Feliz Navidad» و «Buon Natale» تزئین شدهاند.
این جملهها به زبان اسپانیایی و ایتالیایی به معنای «کریسمس مبارک» هستند، اما حضور پررنگ آنها در بازار ییوو یک پیام اقتصادی روشن دارد: بسیاری از تاجران، در واکنش به محدودیتهای بازار آمریکا، تمرکز خود را به سمت اروپا و بازارهای غیرانگلیسیزبان بردهاند.
دادهها این تغییر را تأیید میکند؛ صادرات به آلمان ۲۲ درصد و به هلند ۱۶ درصد افزایش یافته است.
در کنار این تغییر مسیر رسمی، اکونومیست از روشهای غیرمستقیمتری هم سخن میگوید که برخی تاجران برای عبور از سد تعرفهها به کار گرفتهاند. بابانوئلها بهصورت قطعهقطعه به جنوب شرق آسیا فرستاده میشوند، آنجا دوباره سرهم میشوند، برچسب تازه میخورند و سپس راهی بازار آمریکا میشوند.
این روایت، بیش از آنکه یک حکایت حاشیهای باشد، نشاندهنده انعطاف زنجیرههای تولید جهانی در برابر محدودیتهای تجاری است.
در فضای بازار ییوو، نارضایتی از سیاستهای آمریکا به زبانهای مختلف شنیده میشود. یکی از فروشندگان به اکونومیست میگوید برنامهریزی عملاً ناممکن شده است، چون نمیداند تعرفهای که هنگام ارسال کالا اعمال میشود دقیقاً چقدر خواهد بود.
در این روایت، مسئله فقط بالا بودن تعرفه نیست؛ نامشخص بودن تصمیمها و تغییرپذیری سیاستهاست که قیمتگذاری و قرارداد بستن را دشوار میکند.
از اوکراین تا خاورمیانه؛ نقش سیاست در سفارش کالا
با این حال، فشارها فقط از سمت آمریکا نمیآیند. اکونومیست به جنگ اوکراین اشاره میکند که باعث کاهش تقاضا در روسیه شده و ارتباط برخی فروشندگان ییوو را با مشتریان اوکراینی بهطور کامل قطع کرده است. در ادامه گزارش، گفتوگویی کوتاه با زنی میآید که پیراهن میفروشد و بازار هدفش خاورمیانه است.
او میگوید تنش میان ایران و اسرائیل باعث نگرانیاش شده است. این جمله در متن اکونومیست توضیح داده نمیشود، اما در منطق تجارت جهانی، معنای روشنی دارد: افزایش تنشهای ژئوپلیتیک در خاورمیانه معمولاً با نااطمینانی در مسیرهای حملونقل، نوسان هزینههای انرژی و تردید خریداران منطقهای همراه است.
برای فروشندهای که با سفارشهای خارجی کار میکند، همین نااطمینانی کافی است تا آینده فروشش مبهم شود.
با وجود همه این فشارها، روایت اکونومیست ناامیدکننده نیست. حالوهوای ییوو همچنان زنده است، زیرا تاجران این شهر خود را به یک مناسبت محدود نکردهاند.
همان زنی که از بازار خاورمیانه میگوید، بخشی از زنجیرهای است که تزئینات جشنهای مختلف را تولید میکند. آخرین محمولههای تزئینات رمضان برای فوریه ارسال شده و پس از آن، سال نوی چینی در راه است. این جابهجایی مداوم میان مناسبتها، نشان میدهد چرخه سفارشها متوقف نمیشود، بلکه فقط موضوع آن تغییر میکند.
در نهایت، آنچه اکونومیست از ییوو روایت میکند، داستان یک شهر یا یک جشن نیست؛ تصویری است از اقتصادی جهانی که حتی آیینها و جشنها را هم به زنجیرههای تولید و تجارت گره زده است.
زنجیرههایی که از جنگ، تعرفه و تنش سیاسی تأثیر میپذیرند، اما با تغییر مسیر و بازار، به حرکت خود ادامه میدهند.