رمزگشایی از شوک ارزی: موتورهای صادراتی از نفس افتادند
دلار چرا این روزها افسار پاره کرده است؟ هر روز که میگذرد، یک پله بالاتر میرود و قدرت خرید ما را کمتر میکند. در میان هیاهوی تحلیلها، شاید یک کلید این معما در جایی دور از هیاهوی سبزه میدان باشد؛ در قلب کارخانهها و پایانههای صادراتی کشور.
نگاهی به جدیدترین آمارهای پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، پرده از یک واقعیت نگرانکننده برمیدارد. این گزارش نشان میدهد که موتورهای صادراتی کشور در حال از دست دادن توان خود هستند. درآمد واقعی حاصل از فروش صادراتی شرکتهای بورسی در آبانماه امسال، ۵ درصد آب رفته است.
زنگ خطر در صنایع سنگین
این افت، یک سقوط همگانی نبوده و برخی صنایع ضربه سختتری خوردهاند. در خط مقدم این کاهش، غولهای صنعتی یعنی «فلزات اساسی» قرار دارند. فروش صادراتی این بخش با یک سقوط تکاندهنده، نزدیک به ۱۵ درصد کاهش یافته است. این یعنی ارزآوری یکی از مهمترین ستونهای اقتصاد کشور به شدت ضعیف شده است.
بلافاصله پس از فلزات، «فرآوردههای نفتی» با افت ۹.۵ درصدی در رتبه دوم قرار دارند. داستان برای این بخش حتی تلختر است، زیرا این روند نزولی یک اتفاق یکشبه نیست. آمارها حکایت از آن دارند که فروش صادراتی این محصولات در سه ماه منتهی به آبان، یک افت ادامهدار ۱۰.۱ درصدی را تجربه کرده است.
باید توجه کرد که فلزات اساسی مثل فولاد و آهن و مس و فرآوردههای نفتی مهمترین کالاهای صادراتی کشور هستند که بیشترین ارزآوری را برای کشور دارند.
از افت صادرات تا جهش دلار: یک معادله ساده
این اعداد و ارقام چه معنایی برای زندگی روزمره ما دارند؟ معادله بسیار ساده است. وقتی کارخانهها و صنایع بزرگ ما کمتر محصول به خارج از کشور میفروشند، شریانهای ورودی ارز به کشور تنگتر میشود. عرضه دلار و یورو در بازار کاهش مییابد و وقتی عرضه کم باشد، قیمت بالا میرود.
اثر مستقیم این معادله را میتوان در صعود قیمت دلار دید. درست در همان آبان ماهی که صادرات افت کرد، قیمت دلار در بازار آزاد حدود ۵.۵ درصد رشد داشت. این موج صعودی در آذرماه نیز متوقف نشد و حالا شاهد عبور اسکناس آمریکایی از مرز ۱۲۴ هزار تومان هستیم. بنابراین، یکی از دلایل شوک ارزی که این روزها احساس میکنیم، در اعدادی نهفته است که نشان میدهد توان ارزآوری اقتصاد ایران در این ماهها تضعیف شده است.
به نظر شما افت صادرات تا چه حد در گرانیهای اخیر نقش داشته است؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.