عربستان کلید انبارهای تسلیحاتی آمریکا را گرفت

به گزارش زومان، شامگاه سه‌شنبه کاخ سفید فقط میزبان یک مهمانی شام ساده نبود و در حضور چهره‌های سرشناسی چون تیم کوک، مدیرعامل اپل و ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌ایکس، تاریخ یک رابطه‌ قدیمی در حال بازنویسی بود.

در پشت صحنه دیدار مهم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، معامله‌ای به ارزش صدها میلیارد دلار در حال شکل‌گیری بود؛ معامله‌ای که می‌توانست توازن قدرت در خاورمیانه را برای همیشه تغییر دهد.

در اوج این شب، ترامپ خبری را اعلام کرد که مدت‌ها در محافل سیاسی زمزمه می‌شد: «خوشحالم که اعلام کنم همکاری نظامی خود را با تعیین رسمی عربستان سعودی به عنوان متحد اصلی غیر ناتوی آمریکا به سطح بالاتری می‌بریم.» این عنوان، یک کلید طلایی بود. کلیدی که درهای انبارهای تسلیحاتی پیشرفته‌ آمریکا را به روی ریاض باز می‌کرد، همکاری‌های نظامی را عمیق‌تر می‌ساخت و عربستان را در کنار کشورهایی چون اسرائیل، قطر و کویت قرار می‌داد.

اما این خبر که ترامپ اعلام کرد به چه معناست؟ «متحد اصلی غیرناتو» یا Major Non‑NATO Ally (MNNA) عنوانی رسمی است که دولت آمریکا به کشورهایی می‌دهد که روابط نظامی و امنیتی نزدیکی با واشنگتن دارند اما عضو ناتو نیستند.

این وضعیت به این کشورها مزایای ویژه‌ای می‌دهد، از جمله امکان خرید تسلیحات پیشرفته و مهمات خاص، میزبانی ذخایر نظامی آمریکا، شرکت در پروژه‌های تحقیقاتی و پشتیبانی دفاعی و بهره‌مندی از قراردادهای تعمیر و نگهداری تجهیزات نظامی، بدون اینکه آمریکا متعهد به دفاع مستقیم مانند اعضای ناتو شود.

چندین کشور از جمله اسرائیل، ژاپن، اردن، کویت، قطر و استرالیا دارای این عنوان هستند و اخیراً عربستان سعودی نیز به این فهرست پیوسته است. قانون‌گذاری این وضعیت در چارچوب «Foreign Assistance Act» و قوانین کنترل صادرات تسلیحاتی آمریکا تعریف شده و هدف آن تقویت همکاری‌های نظامی و امنیتی، تسهیل انتقال فناوری و ایجاد بازدارندگی در مناطق حساس است، در حالی که کشورها می‌توانند به شکل گسترده‌تری در زمینه‌های دفاعی و اقتصادی با آمریکا همکاری کنند.

اما این دستاورد، بهای سنگینی برای ریاض داشت که ولیعهد سعودی با کمال میل حاضر به پرداخت آن بود.

محمد بن سلمان با یک چک یک تریلیون دلاری به واشنگتن آمده بود. او اعلام کرد که سرمایه‌گذاری کشورش در آمریکا از حدود ۶۰۰ میلیارد دلار به نزدیک یک تریلیون دلار افزایش پیدا می‌کند. این رقم نجومی، موسیقی دلنوازی برای ترامپ بود که همواره روابط بین‌المللی را از دریچه‌ اقتصاد و معامله می‌دید.

ولیعهد عربستان در این ضیافت شام گفت: «امروز یک روز خاص است. افق همکاری اقتصادی بین عربستان و آمریکا در بسیاری از زمینه‌ها بزرگ‌تر و وسیع‌تر است. ما توافقنامه‌های زیادی امضا کرده‌ایم که در را برای توسعه عمیق‌تر روابط باز می‌کند.»

این توافق‌ها فقط به پول ختم نمی‌شد. مهم‌ترین و جنجالی‌ترین بخش این معامله، فروش جنگنده‌های فوق پیشرفته‌ی F-35 به عربستان بود. این جنگنده‌های رادارگریز تا آن روز، تنها در اختیار اسرائیل در خاورمیانه بودند و فروش آن‌ها به یک کشور عربی، خط قرمزی بود که سال‌ها کسی از آن عبور نکرده بود. این اقدام، اصل «برتری کیفی نظامی» اسرائیل را که قانون آمریکا بر آن تاکید دارد، به چالش می‌کشید.

وقتی از ترامپ در این باره سوال شد، او با صراحتی که خاص خودش بود، رو به ولیعهد گفت: «فکر نمی‌کنم این شما را خیلی خوشحال کند... اسرائیل متحد بزرگی بوده است... تا آنجا که به من مربوط است، فکر می‌کنم هر دو در سطحی هستند که باید بهترین تجهیزات را دریافت کنند.»

محمد بن سلمان همچنین شرط ریاض برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل را تکرار کرد: ایجاد یک مسیر روشن و تضمین‌شده برای تشکیل کشور فلسطین. به این ترتیب، شبی که با یک مهمانی شام آغاز شد، با گره زدن سرنوشت اقتصاد، امنیت و دیپلماسی خاورمیانه به یکدیگر، به پایان رسید. دست دوستی آمریکا و عربستان، محکم‌تر از همیشه فشرده شد، اما لرزه‌های این دست دادن تریلیون دلاری، تا سال‌ها در منطقه احساس خواهد شد.