پیشکش ترامپ به بن سلمان؛ اف-۳۵ در راه عربستان
به گزارش زومان، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرد که با فروش جنگنده‌های پیشرفته F-35 به ریاض موافقت خواهد کرد؛ جایزه‌ای که محمد بن سلمان مدت‌ها در آرزویش بود.
این فقط یک معامله تسلیحاتی نیست؛ یک حرکت استراتژیک برای تعمیق روابط واشنگتن و ریاض است. ولیعهد سعودی با لیستی بلندبالا به آمریکا آمده: قراردادهای دفاعی، هوش مصنوعی، انرژی هسته‌ای و گاز.
براساس گزارش بلومبرگ، او به دنبال مجوزی برای واردات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی از غول‌هایی مانند انویدیا و AMD و یک پیمان امنیتی محکم با آمریکاست. چراغ سبز ترامپ، لحن گفت‌وگوها را از همان ابتدا مشخص می‌کند.
اما این داستان یک بازیگر مهم دیگر هم دارد: اسرائیل. جنگنده‌های F-35 با فناوری رادارگریز خود، پیشرفته‌ترین جنگ‌افزارهای جهان به شمار می‌روند و تا امروز، اسرائیل تنها دارنده آن در خاورمیانه بوده است.
طبق قوانین آمریکا، واشنگتن موظف است «لبه کیفی نظامی» (Qualitative Military Edge) اسرائیل را نسبت به همسایگان عربش حفظ کند. اینجاست که گره اصلی داستان شکل می‌گیرد.
نگرانی اسرائیل آنقدر جدی است که ایلی کوهن، یکی از اعضای کابینه امنیتی این کشور، در واکنشی صریح می‌گوید: «ما همیشه باید چند پله بالاتر باشیم. اگر آنها F-35 را به عربستان بدهند، ما برای مثال، B-2 (بمب‌افکن رادارگریز) را خواهیم گرفت. برتری اسرائیل باید حفظ شود.»
این معادله پیچیده، یک متغیر دیگر هم دارد: چین. گزارشی از پنتاگون به نقل از نیویورک تایمز، نگرانی‌هایی را در مورد احتمال دستیابی پکن به فناوری پیشرفته این جنگنده‌ها از طریق روابط دفاعی‌اش با ریاض مطرح کرده است. این نگرانی بی‌دلیل نیست؛ کافی است به سرنوشت معامله مشابه با امارات متحده عربی نگاه کنیم.
یک داستان تکراری؟ سرنوشت معامله امارات
در اواخر دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، او با فروش ۵۰ فروند F-35 به امارات در ازای پیوستن این کشور به «پیمان ابراهیم» و عادی‌سازی روابط با اسرائیل موافقت کرد. پیمان ابراهیم اجرا شد، اما جنگنده‌ها هرگز به ابوظبی نرسیدند. دولت بعدی آمریکا، امارات را برای حذف تجهیزات شرکت چینی «هواوی» از شبکه‌های مخابراتی‌اش و فاصله‌گرفتن از پکن تحت فشار قرار داد. مذاکرات طولانی و اعمال محدودیت‌های مختلف بر نحوه استفاده از جنگنده‌ها، در نهایت این معامله را به بن‌بست کشاند.
حالا عربستان نیز در همان مسیر قدم گذاشته است. قول ترامپ تنها گام اول در مسیری طولانی و پر از مانع است. ریاض باید ابتدا درخواست رسمی خود را ارائه دهد، سپس کنگره آمریکا باید آن را تأیید کند، پنتاگون جزئیات فنی را نهایی کند و در آخر، مذاکرات بر سر قیمت و شرایط با شرکت سازنده، لاکهید مارتین، آغاز شود. با توجه به صف طولانی ۱۹ کشور دیگر برای دریافت ۱۱۷۲ فروند از این جت‌ها، تحویل آنها سال‌ها زمان خواهد برد.
با تمام این‌ها، موافقت اولیه ترامپ یک پیروزی سیاسی برای محمد بن سلمان است. همان‌طور که دینا اسفندیاری از بلومبرگ اکونومیکس می‌گوید: «بن سلمان یک قرارداد دفاعی مانند قطر، F-35 مانند اسرائیل، معامله تراشه مانند امارات و کمک آمریکا برای توسعه برنامه هسته‌ای غیرنظامی می‌خواهد. او به همه این‌ها نخواهد رسید، اما بخشی از آن را به دست خواهد آورد و این خود یک پیروزی است.»
به نظر شما این معامله چه تأثیری بر توازن قدرت در خاورمیانه خواهد داشت؟