پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت نرفت؛ پشت پرده تصمیم جدید آژانس

به گزارش زومان، در حالیکه انتظار می‌رفت پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل، فرستاده شود؛ به گفته خبرنگار وال استریت ژورنال، فعلاً خبری از ارجاع پرونده به شورای امنیت نیست.

لارنس نورمن در رشته توییتی تأیید کرد: هرچند پیش‌تر این گزینه روی میز بود، اما قدرت‌های غربی تصمیم گرفته‌اند فعلاً از آن صرف‌نظر کنند. در عوض، یک قطعنامه علیه ایران صادر خواهد شد.

به گفته‌ نورمن، این قطعنامه به گروسی (مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی) در مورد الزامات گزارش‌دهی دستوراتی شفاف می‌دهد و ایران را به دلیل عدم همکاری با آژانس سرزنش می‌کند.

وی ادامه داد: «اما به نظر می‌رسد، فضا این است که بیایید به دیپلماسی زمان بدهیم. درگیری ژوئن هنوز تازه است، بیایید آن را تشدید نکنیم. بنابراین، فعلاً هیچ ارجاعی به شورای امنیت سازمان ملل و هیچ قطعنامه عدم پایبندی وجود ندارد. با این حال، این وضعیت برای همیشه ادامه نخواهد یافت.»

نورمن در پیامی دیگر نوشت: «یادآوری می کنم در حال حاضر برای سه کشور اروپایی (E3)، دو گزینه شورای امنیت سازمان ملل در دسترس است. آنها حتی می‌توانند با هم ترکیب شوند. ۱/ ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل برای عدم پایبندی (ایران) به تحقیقات پادمانی در مورد مواد هسته‌ای اعلام نشده. ۲/ (اعلام) عدم گزارش‌دهی از سوی ایران و عدم دسترسی (بازرسان آژانس اتمی) از ماه ژوئن. هر دو می‌توانند، گسترش داده شوند.»

خبرنگار آمریکایی افزود: «اما انتخاب این نیست که این کار در این هفته شروع شود. من تصور می‌کنم اگر در چند ماه آینده تغییری در دسترسی (بازرسان) و گزارش‌دهی ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ایجاد نشود، این می‌تواند تغییر کند.»

این آتش‌بس موقت در شرایطی رخ می‌دهد که یک تغییر بنیادین در ساختار حقوقی نظارت‌ها اتفاق افتاده است. با پایان یافتن اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در ۲۶ مهرماه، پرونده نظارت بر توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، موسوم به برجام، برای اولین بار پس از سال‌ها از دستور کار شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خارج شده است.

اما چرا اصلاً کار به اینجا کشید؟ اشاره‌ خبرنگار وال‌استریت‌ژورنال به «درگیری ژوئن» کلید ماجراست. بر اساس یک گزارش محرمانه آژانس که آسوشیتدپرس به آن دست یافته، پس از جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل و حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران، آژانس دیگر قادر به راستی‌آزمایی وضعیت ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، به‌ویژه اورانیوم با غنای نزدیک به سطح تسلیحاتی، نبوده است.

طبق «توافق پادمان‌ها»، ایران موظف بود گزارشی ویژه از وضعیت مواد هسته‌ای خود ارائه دهد، اما این کار را به تصمیم شورای عالی امنیت ملی مشروط کرد و دسترسی بازرسان به سایت‌های آسیب‌دیده نیز مسدود شد.

با این همه، درها کاملاً بسته نشده‌اند. توافقی که میان رافائل گروسی، مدیرکل آژانس و مقامات ایرانی در قاهره حاصل شد، راه را برای بازرسی از تأسیسات سالم باز کرد و قرار است بازرسان از مرکز فناوری هسته‌ای اصفهان نیز بازدید کنند. این نشان می‌دهد که با وجود تعلیق همکاری‌های گسترده، یک کانال ارتباطی حداقلی هنوز باز است.

تصمیم اخیر برای عدم ارجاع پرونده به شورای امنیت نیز در همین راستا قابل تحلیل است.