پایان یک دوران: پرونده برجام از دستور کار آژانس اتمی خارج شد!

به گزارش زومان، تصور کنید سال‌ها در یک جلسه‌ی مهم، یک صندلی همیشه رزرو شده باشد و یک موضوع، پای ثابت تمام بحث‌ها. حالا برای اولین بار، آن صندلی خالی است و آن موضوع، دیگر در دستور کار نیست. این دقیقا اتفاقی است که این هفته در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین رخ می‌دهد؛ جایی که برای نخستین بار پس از سال‌ها، خبری از بررسی «نظارت بر توافق هسته‌ای ایران» نخواهد بود.

این تغییر ناگهانی، یک اتفاق ساده نیست. به‌گزارش ایسنا، دلیل این غیبت بزرگ، پایان یافتن اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است. این قطعنامه در واقع شناسنامه و سند قانونی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، موسوم به برجام، بود. حالا که این سند در ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) رسماً منقضی شده، ستون حقوقی که آژانس بر پایه‌ی آن گزارش‌های فصلی خود را ارائه می‌کرد، فروریخته است.

نشست جدید شورای حکام که از چهارشنبه این هفته با بیانیه‌ی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، آغاز می‌شود، حالا میزبان پرونده‌های داغ دیگری است. در حالی که نام ایران از بخش نظارت برجامی حذف شده، موضوعاتی مانند پیشرانه‌های هسته‌ای دریایی برای استرالیا و برزیل، اجرای پادمان‌ها در کره شمالی و سوریه، و ایمنی و امنیت هسته‌ای در اوکراین در مرکز توجه قرار گرفته‌اند. این یعنی انرژی و تمرکز دیپلماتیک جهان حالا به سمت چالش‌های جدیدی معطوف شده است.

البته این به معنای پایان کامل نظارت‌ها بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیست. ایران همچنان عضو پیمان منع اشاعه تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) است و تعهدات پادمانی خود را دارد. اما آنچه به پایان رسیده، فصل نظارت‌های ویژه و گزارش‌دهی‌های مداوم تحت چارچوب برجام است. در حقیقت، یک فصل از کتاب پرماجرای هسته‌ای ایران ورق خورده است و جهان منتظر است ببیند در فصل جدید، چه داستانی نوشته خواهد شد. عصری که در آن، برجام دیگر محور اصلی گفتگوها در راهروهای آژانس نیست، رسماً آغاز شده است.