پیام به تهران: پایان فشار حداکثری یا آغاز تاکتیک تازه؟

به گزارش زومان، پنجشنبه‌ای که گذشت، روزی عادی در دنیای سیاست به نظر می‌رسید، تا اینکه دونالد ترامپ پشت تریبون قرار گرفت. سخنرانی او به گمان رسانه‌های جهان حاوی دو پیام کاملاً متضاد به ایران بود؛ یک پیام آنکه برخی رسانه‌ها از آن به عنوان چراغ سبزی برای مذاکره یاد می‌کنند و دیگری، اعترافی تکان‌دهنده به دست داشتن در یک اقدام نظامی علیه ایران. این دوگانگی، حالا نقطه عطف اظهارات است.

از یک سو، ترامپ ادعا کرد که ایران برای لغو تحریم‌ها پیش‌قدم شده و او آماده شنیدن است. او گفت: «ایران از ما پرسیده است که آیا تحریم‌ها می‌توانند برداشته شوند... من آماده‌ام این موضوع را بشنوم.» بنابر گزارش رسانه آمریکایی نیوزویک، این سخنان می‌تواند نشانه‌ای از بازنگری در راهبرد «فشار حداکثری» آمریکا باشد؛ راهبردی که برای مهار برنامه هسته‌ای و نفوذ منطقه‌ای ایران طراحی شده بود. با این حال، این رسانه تاکید می‌کند که هرگونه پیشرفت در این مسیر، کند و نیازمند تضمین‌های جدی از سوی تهران خواهد بود.

اما این اظهارات از منظر مقامات رسمی تهران بخش قابل توجه حرف‌های ترامپ نبود؛ بخش جنجالی ماجرا که تمام توجهات در تهران را به خود جلب کرد، جایی بود که ترامپ به حمله اخیر اسرائیل به ایران اشاره کرد و با صراحتی بی‌سابقه، نقش خود را در آن فاش ساخت.

ترامپ تاکید کرده بود: «اسرائیل اول حمله کرد. آن حمله بسیار، بسیار قدرتمند بود. من کاملاً در کنترل آن بودم. وقتی اسرائیل برای نخستین بار به ایران حمله کرد، آن روز روز بزرگی برای اسرائیل بود.»

این اعتراف، مانند بمبی در فضای سیاسی ایران منفجر شد. مقام‌های ایرانی که پیش از این همواره آمریکا را شریک جرم اسرائیل می‌دانستند، حالا سندی محکم در دست دارند؛ سندی که از زبان عالی‌ترین مقام آمریکایی بیان شده است.

اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، بلافاصله در شبکه اجتماعی ایکس به این سخنان واکنش نشان داد و آن را با اظهارات پیشین مقامات آمریکایی مقایسه کرد.

«به‌یاد دارید که مارکو روبیو وزیر امور خارجه ⁧‫آمریکا‬⁩... اعلام کرد که واشنگتن هیچ نقشی در اقدام تجاوزکارانه... علیه ایران نداشته؟... اکنون رئیس‌جمهور آمریکا خودش با اذعان صریح... پرده از دروغ وزیر خارجه‌اش برداشته و عملاً اذعان کرده که واشنگتن از ابتدا هدایت این عملیات را بر عهده داشته است. این اعتراف، سندی غیرقابل انکار از دخالت مستقیم و همدستی فعال آمریکا در تجاوز بی‌دلیل اسرائیل علیه ایران به شمار می‌آید.»

- سخنگوی وزارت خارجه

دامنه واکنش‌ها به نیویورک و مقر سازمان ملل نیز کشیده شد. امیرسعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران، در نامه‌ای به دبیرکل و رئیس شورای امنیت، این اظهارات را «اعتراف جنایتکارانه» خواند و تأکید کرد که این سخنان، مسئولیت بین‌المللی آمریکا را اثبات می‌کند. ایروانی در نامه خود نوشت که ایران حق خود را برای پیگیری حقوقی این موضوع و مطالبه غرامت برای تمام خسارات جانی و مالی وارد شده، محفوظ می‌داند.

در این زمینه گلف نیوز نیز با اشاره به اظهارات ترامپ نوشت: کشورهای غربی، از جمله آمریکا، مدت‌ها ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح اتمی متهم کرده‌اند و 23 خردادماه، تهران و چندین دانشمند هسته‌ای به این بهانه هدف حملات اسراییل قرار گرفتند و این در حالی‌ست که ایران تأکید دارد برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً اهداف صلح‌آمیز دارد.

با این همه به نظر می‌رسد حتی رسانه‌هایی که اظهارات ترامپ را دارای پیام می‌دانند نیز نسبت به پیام نخست او به دیده تردید می‌نگرند و آن را مشروط به شروط سخت برای ایران می دانند. چه آنکه نیوزویک می گوید اگرچه اظهارات ترامپ در راستای گشودن دری برای گفت‌وگو تعبیر شده، اما پیشرفت در این مسیر منوط به ارائه تضمین‌های ملموس از سوی تهران درباره برنامه هسته‌ای‌اش خواهد بود. آیا سخنرانی روز پنجشنبه ترامپ و آنچه برخی رسانه‌ها از آن به عنوان پیام دوگانه به تهران یاد می‌کنند، بخشی از یک استراتژی پیچیده برای کشاندن ایران به میز مذاکره با شرایطی جدید است؟ آینده روابط تهران-واشنگتن، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

شما سخنان ترامپ را چگونه تفسیر می‌کنید؟ سیگنالی برای تغییر بود یا ادامه روند قبلی؟