جنگ روایت‌ها بر سر لیست سیاه FATF: بیانیه تند مرکز اطلاعات مالی ایران
همه چیز از یک انتظار شروع شد؛ انتظاری که شاید از ابتدا بر پایه‌ای سست بنا شده بود. وقتی خبر تصویب دو کنوانسیون پالرمو و سی‌اف‌تی در مجمع تشخیص مصلحت نظام پیچید، بسیاری نفس راحتی کشیدند و تصور کردند قفل بزرگ‌ترین چالش بانکی ایران در حال باز شدن است. گمان عمومی این بود که با این اقدام، درهای خروج از فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF به روی ایران باز خواهد شد. اما بیانیه اخیر این نهاد، آب سردی بود بر پیکر این خوش‌بینی.
مرکز اطلاعات مالی ایران در بیانیه‌ای تند، واکنش‌های اخیر به بیانیه جدید گروه ویژه اقدام مالی (FATF) را کار یک «جریان تضعیف‌کننده» خواند و اعلام کرد ادعای خروج فوری ایران از فهرست سیاه پس از تصویب کنوانسیون‌های پالرمو و CFT، کذب محض است. این مرکز تأکید کرد که FATF در پنج سال گذشته همواره فقط از امکان «بررسی تعلیق اقدامات تقابلی» صحبت کرده، نه خروج خودکار از این فهرست.
این واکنش در پی آن صورت گرفت که هفته گذشته، FATF در گزارش خود اعلام کرد حق شرط‌های ایران بر کنوانسیون پالرمو با استانداردهای این گروه همخوانی ندارد و از اعضا خواست اقدامات تقابلی علیه ایران را ادامه دهند.
این بیانیه FATF پس از آن منتشر شد که مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال جاری و پس از 6 سال مسکوت گذاشتن وضعیت دو کنوانسیون پالرمو و CFT، سرانجام آنها را تأیید کرد. این مصوبه سبب شد برخی گروه ها آن را زمینه ساز قطعی خروج فوری ایران از لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی بدانند.
البته هادی خانی، رئیس مرکز اطلاعات مالی ایران، در نخسین واکنش خود به این تلقی، ضمن رد آن تاکید کرده بود: «تصویب پالرمو و CFT برابر با خروج از لیست سیاه نیست، بلکه تعاملات کشور برای حل چالش‌های چند ساله با FATF به تازگی شروع شده و روز به روز نیز گسترش خواهد یافت.»
با این حال روند انتقادات پایان نیافت و این جریان حتی پا را فراتر گذاشته و مدعی شده که رئیس مرکز اطلاعات مالی نیز چنین وعده‌ای داده بود.
حالا مرکز اطلاعات مالی رسما در بیانیه‌ای نسبت به تلقی برخی گروه‌ها مبنی بر خروج ایران از لیست سیاه FATF بلافاصله پس از تصویب دو دو لایحه الحاق ایران به دو کنوانسیون CFT و پالرمو - که از پرحاشیه‌ترین پیش‌شرط‌های گروه ویژه اقدام مالی بود- واکنش تند نشان دهد؛ بیاینه‌ای که در آن این جریان به تلاش برای انحراف افکار عمومی متهم شده است.
در متن این بیانیه آمده است: «محور اصلی این خط تحریف بر این ادعا استوار است که ایران باید بلافاصله پس از تصویب لوایح پالرمو و CFT از فهرست سیاه FATF خارج می‌شد... بررسی مستندات رسمی، مصاحبه‌ها و گزارش‌های موجود از رئیس مرکز اطلاعات مالی به‌روشنی نشان می‌دهد این ادعا کذب محض بوده و تلاشی هدفمند برای انحراف افکار عمومی است.»
این مرکز در پایان خاطرنشان کرد که بر اساس بیانیه‌های رسمی خود FATF در حداقل پنج سال اخیر، این نهاد همواره تأکید کرده است که در صورت تصویب این لوایح، تنها بررسیِ امکان تعلیق اقدامات تقابلی علیه ایران در دستور کار قرار می‌گیرد؛ نه خروج خودکار از فهرست سیاه.
به نظر می‌رسد در میانه این دعوای فنی و حقوقی، جنگ روایت ها نیز در جریان است. یک طرف با ساختن یک انتظار غیرواقعی و سپس برجسته‌کردن عدم تحقق آن، به دنبال مقصریابی و تضعیف روند مذاکرات است و طرف دیگر تلاش می‌کند تا نشان دهد که مسیر عادی‌سازی پرونده ایران، مسیری گام به گام و پیچیده است. در این میان، آنچه اهمیت دارد، درک درست از واقعیت میدان است.