افشای توافق ایران با تلگرام؛ رفع فیلتر نزدیک شد

زمزمه‌های رفع فیلتر پلتفرم‌های محبوب، جدی‌تر از همیشه به گوش می‌رسید و به نظر می‌رسید دولت پس از سال‌ها، قفل اینترنت را کمی شل‌تر می‌کند. وقتی هفته گذشته وزارت ارتباطات از مذاکره با تلگرام و شروط هشت‌گانه ایران پرده برداشت، امیدها جان گرفت. اما همزمان با احتیاط دولتی‌ها برای اعلام خبر توافق با تلگرام، دو نماینده مجلس امروز تایید کردند که توافق با تلگرام به نتیجه رسیده است.

مصطفی پوردهقان، یکی از نمایندگان مجلس، با قاطعیت اعلام کرد که مذاکرات به مراحل پایانی رسیده و مدیران تلگرام تعهدات لازم را پذیرفته‌اند. او حتی وعده داد که تا پایان هفته، پرونده فیلترینگ این پیام‌رسان محبوب برای همیشه بسته شود.

این اما همه ماجرا نیست؛ امیرحسین ثابتی، نماینده مردم تهران، ضمن تایید خبر توافق ایران با تلگرام، پرده از جزئیات دیگری برداشت.

ثابتی فاش کرد: «درحالی که در متن توافق ایران با تلگرام آمده است که شرکت نیکاپی مرجع انحصاری تبادلات مالی تلگرام در ایران است که این شرکت متعلق به بابک زنجانی است.»

برای ثابتی البته بیش از آنکه رفع فیلتر محور ماجرا باشد، نام بابک زنجانی، از چهره‌های مشهور و محکومان اقتصادی، اهمیت دارد. ثابتی مدعی شده این توافق بیش از آنکه به دنبال رفع فیلتر باشد، به دنبال ایجاد یک انحصار مالی جدید است. او تاکید کرد که چنین توافقی طبق اصل ۷۷ قانون اساسی باید در مجلس بررسی شود تا جلوی هرگونه فساد احتمالی گرفته شود.

این اولین بار نیست که موضوع رفع فیلتر تلگرام به یک کلاف سردرگم میان جریان های سیاسی تبدیل می‌شود. پیگیری‌ها نشان می‌دهد که چند وقتی است دو دیدگاه کاملاً متضاد در نهادهای عالی کشور در جریان است. از یک سو، شورای عالی امنیت ملی با نگاهی واقع‌گرایانه معتقد است وقتی بیش از ۹۵ درصد کاربران با فیلترشکن از تلگرام استفاده می‌کنند، ادامه‌ی فیلترینگ بی‌فایده است و یک توافق محدود، بهتر از هیچ است. در مقابل، شورای عالی فضای مجازی بر موضع سختگیرانه‌ی خود پافشاری می‌کند و بازگشت تلگرام را تنها با پذیرش کامل شروط شش‌گانه، از جمله «عدم آسیب به سکوهای داخلی»، ممکن می‌داند.

در میان این کشمکش، به نظر می‌رسد دولت مسیری تدریجی را در پیش گرفته است. همزمان با مذاکرات تلگرام، خبرهایی از رفع فیلتر یوتیوب، البته به صورت محدود، به گوش می‌رسد. آنطور که رسانه رسمی دولت گزارش داده، پس از درخواست‌های مکرر، دسترسی به یوتیوب برای اساتید و دانشجویان در دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه تهران و علامه طباطبایی بدون نیاز به فیلترشکن ممکن شده است.

تلاش ایرنا رسانه رسمی دولت ایران در انتشار مطالبی که به موضوع رفع فیلتر تدریجی پلتفرم‌ها ازجمله یوتیوب اشاره دارد حکایت از آن دارد که پشتوانه رسانه‌ای دولت در تلاش برای تکمیل اقدامات برای رفع فیلتر برخی پلتفرم ها و پیام رسان هاست.

اکنون سوال اصلی این است: آیا بازگشت پلتفرم‌های جهانی به ایران، به قیمت ایجاد انحصارهای جدید و سپردن شریان‌های مالی اقتصاد دیجیتال به شرکت‌هایی با پیشینه‌ی مبهم تمام خواهد شد؟ داستان تلگرام هنوز به پایان نرسیده و سرنوشت آن بیش از آنکه در سرورهای این شرکت رقم بخورد، در راهروهای مجلس و نهادهای تصمیم‌گیر داخلی مشخص خواهد شد.