افشای رویترز از سفر تایپه به اسرائیل؛ پیام این تماس برای چین چیست؟

منابع آگاه به رویترز گفته‌اند که فرانسوا وو، معاون وزیر خارجه تایوان، طی هفته‌های اخیر سفری اعلام‌نشده به اسرائیل انجام داده است.

این سفر هنوز از سوی هیچ‌یک از دو دولت تأیید نشده، اما در فضایی صورت می‌گیرد که تایوان کوشیده است ظرفیت‌های دفاعی خود را در برابر چین تقویت کند و برخی سیاستمداران و تحلیلگران در تایپه، تجربه اسرائیل در مواجهه با تهدیدات منطقه‌ای را قابل مطالعه می‌دانند.

این تحرک دیپلماتیک هم‌زمان شده با رونمایی سامانه دفاع هوایی «تی‌دام» در تایوان؛ سامانه‌ای که بخش‌هایی از طراحی آن با الگوگیری از «گنبد آهنین» اسرائیل انجام شده و همین موضوع گمانه‌زنی‌ها درباره همکاری‌های فناورانه را افزایش داده است.

با این حال، هر نوع نزدیکی تایوان و اسرائیل می‌تواند حساسیت‌های چین را برانگیزد؛ کشوری که تایوان را بخشی از قلمرو خود می‌داند و نسبت به هرگونه تغییر در موازنه‌های امنیتی شرق آسیا واکنش نشان می‌دهد. برخی ناظران نیز معتقدند این تحولات ممکن است پیامدهایی در سایر مناطق از جمله خاورمیانه داشته باشد.

جزئیات سفر معاون وزیر خارجه تایوان همچنان اعلام نشده و هیچ اطلاعات رسمی درباره دیدارها، مذاکرات یا دستورکار احتمالی منتشر نشده است. وزارت خارجه تایوان از هرگونه اظهار نظر مستقیم خودداری کرده و تنها بر «ارزش‌های مشترک آزادی و دموکراسی» و تداوم همکاری در حوزه‌های اقتصادی، فناوری و فرهنگی با شرکای مختلف تأکید داشته است. وزارت خارجه اسرائیل نیز پاسخی به پرسش‌ها ارائه نکرده است.

با وجود این سکوت رسمی، تحلیلگران سفر اخیر را در چارچوب تلاش تایوان برای مطالعه تجربه اسرائیل در ایجاد معماری دفاع چندلایه ارزیابی می‌کنند—مدلی که شامل سامانه‌های گنبد آهنین، فلاخن داوود و ارو می‌شود. لین چیا-لونگ، وزیر خارجه تایوان نیز چندی پیش به «تعاملات محدود» در حوزه فناوری دفاعی اشاره کرده و ضمن مقایسه تی‌دام با گنبد آهنین، به تفاوت‌های فنی این سامانه‌ها نیز پرداخته بود.

این سفر همچنین پس از سلسله دیدارهای ماه‌های اخیر میان دو طرف انجام شده است؛ از جمله حضور مقام رسمی وزارت رفاه اسرائیل در تایپه و دیدار رئیس‌جمهور تایوان با گروهی از قانونگذاران اسرائیلی.

برای اسرائیل، که چین را به رسمیت می‌شناسد اما روابط غیررسمی خود با تایوان را نیز حفظ کرده است، چنین تماس‌هایی می‌تواند در حوزه‌های فناوری، نوآوری و تجارت فرصت‌هایی ایجاد کند. این در حالی است که چین نسبت به گسترش هرگونه همکاری امنیتی با تایوان حساسیت ویژه‌ای دارد و پیش‌تر رسانه‌های دولتی این کشور نسبت به «همگرایی روابط تایوان، اسرائیل و آمریکا» هشدار داده بودند.

در خاورمیانه نیز تحولات مرتبط با روابط تایوان و اسرائیل معمولاً از زاویه رقابت چین و آمریکا دنبال می‌شود. ایران، به عنوان یکی از شرکای مهم چین، این تحولات را با توجه به پیامدهای آن برای روابط پکن و واشنگتن و نیز اثرگذاری آن بر معادلات منطقه‌ای رصد می‌کند.

برخی رسانه‌های ایرانی همکاری‌های احتمالی دفاعی تایوان و اسرائیل را در چارچوب رقابت قدرت‌های بزرگ تحلیل کرده‌اند. تاکنون هیچ واکنش رسمی از سوی ایران درباره سفر اخیر منتشر نشده است.

سناریوی نخست: تداوم همکاری‌های فناورانه:اگر سفر اخیر منجر به تبادل محدود تجربیات یا همکاری‌های فناورانه در حوزه دفاعی شود، تایوان ممکن است برخی توانمندی‌های فنی خود را ارتقا دهد. چنین روندی می‌تواند حساسیت‌های چین را افزایش دهد و به فشارهای دیپلماتیک یا اقتصادی بیشتر منجر شود؛ روندی که سابقه آن در رویدادهای مشابه نیز مشاهده شده است.

سناریوی دوم: استفاده دیپلماتیک چین از ظرفیت‌های منطقه‌ای:چین ممکن است از موقعیت خود در خاورمیانه برای برجسته‌سازی مخالفت با روابط امنیتی تایوان استفاده کند. این امر می‌تواند به تقویت همکاری‌های چین با برخی کشورهای منطقه در حوزه‌های انرژی، تجارت یا فناوری منجر شود و در چارچوب رقابت ژئوپلیتیک گسترده‌تر میان پکن و واشنگتن قابل تحلیل است.

سفر اعلام‌نشده معاون وزیر خارجه تایوان به اسرائیل، اگرچه در سطح رسمی تأیید نشده، بازتابی از تلاش تایپه برای مطالعه الگوهای جدید دفاعی در شرایط تشدید رقابت قدرت‌های جهانی است. پیامدهای این تحولات در نهایت به نوع واکنش چین، سطح همکاری‌های عملی دو طرف و سیاست‌های ایالات متحده بستگی خواهد داشت.

ناظران بین‌المللی انتظار دارند در هفته‌های آینده نشانه‌های بیشتری درباره سمت‌وسوی این تعاملات آشکار شود و مشخص گردد که این سفر در حد یک حرکت نمادین باقی می‌ماند یا به همکاری‌های گسترده‌تر منجر خواهد شد.