یلدای امسال چند؟ سفره‌ای که ۸۴ درصد گران‌تر شد!

دوباره بوی یلدا در کوچه‌پس‌کوچه‌های شهر پیچیده است. بوی انار دانه‌شده، عطر هندوانه‌ی شیرین و صدای خنده‌هایی که قرار است در بلندترین شب سال، خانه‌ها را گرم کند. اما چند سالی است که پیش از رسیدن این شب خاطره‌انگیز، یک مهمان ناخوانده دیگر از راه می‌رسد: ماشین‌حساب. انگار دیگر نمی‌توانیم بی‌خیال و آسوده به استقبال این جشن باستانی برویم. هر سال، پیش از آنکه به فکر حافظ‌خوانی و دورهمی باشیم، باید حساب و کتاب کنیم که آیا سفره‌ی یلدایمان به گرانی‌ها قد می‌دهد یا نه.

امسال این محاسبه، اعداد و ارقام تکان‌دهنده‌ای را پیش روی ما می‌گذارد. بر اساس محاسبات «زومان»، هزینه یک سبد حداقلی و استاندارد شب یلدا برای یک خانوار متوسط شهری (با جمعیت ۳.۲ نفر) به حدود یک میلیون و ۷۶۰ هزار تومان رسیده است. این عدد در مقایسه با هزینه 956 هزار تومانی همین سبد در یلدای سال گذشته، از یک رشد سرسام‌آور ۸۴.۲ درصدی در طول تنها یک سال خبر می‌دهد. قصه‌ی تلخی که نشان می‌دهد چگونه شیرینی یکی از زیباترین سنت‌هایمان، زیر فشار تورم، ذره‌ذره آب می‌شود.

اما این سبد یک میلیون و ۷۶۰ هزار تومانی شامل چه چیزهایی است؟ برای درک بهتر این جهش قیمت، بیایید محتویات این سفره‌ فرضی را با هم مرور کنیم. فرض بر این است که یک خانواده حدودا سه نفره (دقیقا 3.2 نفر) برای شام، زرشک پلو با مرغ تدارک می‌بیند. در کنار آن، سبد میوه‌ای شامل ۱.۹ کیلو انار، ۳.۲ کیلو هندوانه، و از هر کدام از میوه‌های پرتقال، سیب و خیار یک کیلوگرم تهیه می‌کند. این دورهمی با ۶۴۰ گرم آجیل مخلوط و ۳۲۰ گرم شیرینی تکمیل می‌شود.

با در نظر گرفتن متوسط قیمت‌ها در میادین تره‌بار و نرخ‌های مصوب (برای مثال، سقف قیمت آجیل مخلوط امسال ۱.۳ میلیون تومان اعلام شده)، به چنین عددی می‌رسیم. اما ستاره‌ی گرانی امسال در این سبد، نه آجیل، که میوه‌ها بوده‌اند. طبق بررسی‌ها، بیشترین رشد قیمت متعلق به انار است که با جهشی ۱۳۱ درصدی، قیمتش از کیلویی ۵۵ هزار تومان در آذر سال گذشته به متوسط ۱۲۷ هزار تومان در سال جاری رسیده است. پس از آن، سیب با رشد ۱۱۰ درصدی در رتبه دوم قرار دارد. این ارقام نجومی به این معنا نیست که سایر اقلام از تورم در امان بوده‌اند؛ تقریبا تمام کالاهای این سبد، رشدی بیش از ۶۰ درصد را تجربه کرده‌اند.

شاید رشد ۸۴ درصدی هزینه یک جشن خاص، عجیب به نظر برسد، اما وقتی آن را در بستر اقتصاد کلان کشور قرار می‌دهیم، تصویر غریبی نیست. طبق گزارش رسمی مرکز آمار ایران، شاخص قیمت گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در آبان امسال نسبت به آبان سال قبل، رشد ۶۶ درصدی داشته است. حال وقتی چند کالای خاص و پرتقاضا در یک مناسبت ویژه مانند انار، هندوانه و آجیل را در کنار هم قرار می‌دهیم، رسیدن به میانگین رشد ۸۴ درصدی چندان دور از ذهن نیست.

این اعداد و ارقام، فقط روایتگر یک سبد گران‌شده نیستند؛ آن‌ها داستان کوچک شدن تدریجی سفره‌ها، حذف شدن برخی اقلام از دورهمی‌ها و سنگین‌تر شدن باری هستند که بر دوش خانواده‌ها قرار دارد. یلدا همیشه نماد امید به روشنایی پس از تاریکی بوده است، اما این روزها بسیاری از خانواده‌ها در دل همین بلندترین شب سال، به این فکر می‌کنند که چگونه از پس هزینه‌های روزمره‌ فردایی برآیند که قرار است روشن‌تر باشد.

افزایش قیمت‌ها چقدر روی سفره یلدایی شما چقدر تاثیر گذاشته است؟