گنج کابل در راه تهران، ایران خریدار طلای طالبان شد

چندی پیش، تصویری از محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در کنار صرافان هرات منتشر شد؛ عکسی که بیشتر شبیه یک قاب از دل تاریخ بود تا یک دیدار دیپلماتیک مدرن. افغانستان که با پاکستان به مشکل خورده، حالا به دنبال شریک تجاری جدیدی است و ایران بهترین گزینه است. آمار گمرک تایید می‌کند که میزان تجارت ایران و افغانستان در دوران طالبان، نه تنها کاهش نیافته که افزایش هم یافته است؛ این یعنی طالبان می‌تواند روی توسعه تجارت با ایران حساب کند.

برای فهمیدن عمق ماجرا، باید به زبان آمار گوش داد. در هشت ماه اول امسال، حجم تجارت ایران و افغانستان به ۱ میلیارد و ۷۰۳ میلیون دلار رسید. این عدد شاید در نگاه اول در برابر کل تجارت کشور کوچک به نظر برسد (حدود ۲ درصد)، اما روند آن داستانی دیگر را روایت می‌کند. تجارت ماهانه مدام بیشتر شده و در آبان ماه، همزمان با انتشار همان عکس معروف، به اوج خود یعنی ۲۵۶ میلیون دلار رسیده است؛ یک رکورد در سال جاری. در سال گذشته میزان صادرات ایران به همسایه شرقی، در حدود یک میلیارد و 560 میلیون دلار بوده است.

ایران به همسایه شرقی خود شمش آهن و مواد اولیه می‌فروشد، اما در ازای آن چه چیزی وارد می‌کند؟

طبق آمار گمرک، مهم‌ترین کالای وارداتی ما از افغانستان در این مدت، طلا بوده است. از مجموع ۴۴ میلیون دلار واردات، حدود ۱۰ میلیون دلار آن، یعنی نزدیک به ۲۲ درصد، به واردات طلا اختصاص داشته است. انگار که گنجی در هرات پیدا شده بود. نکته جالب تر آن است که حدودا نصف این طلای وارداتی افغانستان، در ابان ماه رخ داده است. یعنی تقریبا 4 میلیون و 600 هزار دلار. نگاهی به نمودار بالا نشان می‌دهد که خرید طلای افغانستانی از شهریور ماه کلید خورده است.

وقتی ارزش دلاری طلای وارداتی را بر ارزش ریالی آن تقسیم می‌کنیم، به یک عدد جالب توجه می‌رسیم: این میزان طلا با دلار تقریبا ۶۸ هزار و ۲۰۰ تومانی وارد شده است. این یعنی برای واردات این طلاها، از دلار مرکز مبادله ارز و طلا استفاده شده؛ اما میانگین دلار در این مرکز 71 هزار و 835 تومان در 8 ماه نخست سال بوده است. پس طلای افغانستانی با یک یارانه ارزی وارد کشور شده است.