شوک تحریم‌ها به پکن؛ شریان نفت روسیه و ایران در آستانه قطع شدن!
به گزارش زومان، در آب‌های اطراف چین، جایی که نبض اقتصاد جهان می‌تپد، سکوتی غیرعادی حاکم شده است. کشتی‌های غول‌پیکر نفتی که تا همین چندی پیش بی‌وقفه در حرکت بودند، حالا با سرعتی کمتر تردد می‌کنند و برخی دیگر، همچون جزایری سرگردان، در دریا معطل مانده‌اند. بازاری که به ریسک‌پذیری و اشتهای سیری‌ناپذیرش برای انرژی شهره بود، اکنون درگیر «سطح غیرمعمولی از ترس و وحشت» شده است؛ عبارتی که این روزها در میان معامله‌گران نفت زمزمه می‌شود.
براساس گزارش بلومبرگ، ماجرا از جایی شروع شد که غرب، به‌ویژه آمریکا، اتحادیه اروپا و بریتانیا، تصمیم گرفت حلقه تحریم‌ها را تنگ‌تر کند. این بار هدف، نه فقط تولیدکنندگان، که مشتریان اصلی بودند. با قرار گرفتن نام غول‌های نفتی روسیه مانند روس‌نفت و لوک‌اویل در لیست سیاه، شرکت‌های بزرگ دولتی چین که همیشه خریداران پروپاقرص نفت اسپو (ESPO) روسیه بودند، ناگهان ترمز را کشیدند. همزمان، تحریم پایانه نفتی ریژائو، که دروازه اصلی ورود نفت ایران به چین بود، جریانی دیگر از انرژی را مختل کرد.
حتی پالایشگاه‌های خصوصی کوچک‌تر که به «تی‌پات» (Teapot) معروف هستند و معمولاً در خرید نفت‌های حساس جسارت بیشتری به خرج می‌دهند، این بار محتاط شده‌اند. قرار گرفتن نام یکی از بزرگترینِ این تی‌پات‌ها، یعنی شرکت پتروشیمی شاندونگ یولونگ، در لیست تحریم‌های اروپا و بریتانیا، پیامی روشن برای دیگران داشت: دیگر هیچ‌کس در امان نیست.
به گفته واندانا هاری، بنیانگذار شرکت تحلیلی واندا اینسایتس، همین ترس فراگیر است که این دور از تحریم‌ها را متمایز می‌کند. او معتقد است: «تحریم‌های ایالات متحده علیه روس‌نفت و لوک‌اویل می‌تواند تا حدودی بازی را تغییر دهد.»
نتیجه این فشارها در آمار و ارقام به وضوح دیده می‌شود. بر اساس تخمین شرکت ریستاد انرژی، واردات دریایی نفت روسیه توسط چین ممکن است در این ماه بین ۵۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد، که تقریباً دو سوم سطح معمول آن است.
واردات نفت ایران نیز با کاهشی ۳۰ درصدی، بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار بشکه در روز کمتر خواهد شد.
نفتی که خریداری ندارد
این کاهش تقاضا، یک پدیده جدید را رقم زده است: اشباع بازار از نفت ارزان و بدون مشتری. لی، تحلیلگر ارشد بازار چین در شرکت ورتکسا، می‌گوید: «با اشباع فزاینده‌ای از نفت حساس مواجه هستیم که برای یافتن جایگاهی مناسب تلاش می‌کند.»
این وضعیت باعث شده که حجم نفت ذخیره‌شده ایران روی آب به بالاترین سطح خود در دو سال اخیر برسد و به نزدیک ۴۸ میلیون بشکه برسد. این بشکه‌ها در تنگه سنگاپور و دریاهای چین جنوبی منتظر خریدارانی هستند که فعلاً دست نگه داشته‌اند.
این مازاد عرضه، قیمت‌ها را به شدت پایین آورده است. نفت اسپوی روسیه که تا چندی پیش با تخفیفی ناچیز فروخته می‌شد، اکنون با تخفیف ۴ دلاری به ازای هر بشکه به چین پیشنهاد می‌شود. این تخفیف بزرگ برای برخی پالایشگاه‌های چینی وسوسه‌انگیز است، اما آیا این وسوسه بر ترس از تحریم غلبه خواهد کرد؟
بازی موش و گربه تازه شروع شده است
شاید اینطور به نظر برسد که غرب بالاخره موفق شده شریان مالی مسکو و تهران را قطع کند، اما داستان به این سادگی تمام نمی‌شود. در دنیای تجارت نفت، همیشه راه‌هایی برای دور زدن محدودیت‌ها وجود دارد. خاموش کردن فرستنده‌ها برای پنهان کردن مسیر کشتی‌ها و انجام معاملات «کشتی به کشتی» در آب‌های آزاد، از ترفندهای قدیمی این بازار است.
نمونه بارز این مقاومت، بندر دونگجیاکو است. این بندر در ماه اوت توسط آمریکا تحریم شد و برای مدتی فعالیتش کاهش یافت. اما اکنون، دوباره به یکی از مجاری اصلی واردات نفت ایران تبدیل شده است. این نشان می‌دهد که برای برخی، سود حاصل از خرید نفت ارزان، همچنان به ریسک تحریم می‌چربد.
جیانان سان، تحلیلگر شرکت انرژی اسپکتس، معتقد است پالایشگاه‌های چینی فعلاً رویکرد «صبر کن و ببین» را در پیش گرفته‌اند تا شدت اجرای تحریم‌ها را بسنجند. او می‌گوید: «برای ایجاد کانال‌های جدید خرید و زنجیره‌های تأمین به زمان نیاز است.»
در نهایت، به نظر می‌رسد این کاهش واردات، نبردی موقتی در یک جنگ طولانی باشد. با نزدیک شدن به پایان سال و اتمام سهمیه‌های واردات پالایشگاه‌های خصوصی، این احتمال وجود دارد که با دریافت سهمیه‌های جدید در سال آینده، موتور تقاضای چین دوباره با قدرت روشن شود. بازی موش و گربه میان تحریم‌کنندگان و خریداران نفت تازه شروع شده است و برنده‌ی نهایی هنوز مشخص نیست.