حمله اوکراین به قلب اقتصاد روسیه؛ افزایش 2 درصدی قیمت نفت

به گزارش زومان، بامداد جمعه، آسمان بندر استراتژیک نووروسیسک در دریای سیاه، صحنه‌ یکی از جسورانه‌ترین حملات اوکراین به زیرساخت‌های اقتصادی روسیه بود. موشک‌های کروز «نپتون» و پهپادهای انتحاری، شاهرگ حیاتی صادرات نفت مسکو را نشانه گرفتند. نتیجه، توقفی موقت اما تکان‌دهنده بود: صادرات ۲.۲ میلیون بشکه نفت در روز، معادل ۲ درصد از کل عرضه‌ جهانی، برای ساعاتی متوقف شد.

این حمله که بهای جهانی نفت را بیش از ۲ درصد افزایش داد، تنها یک عملیات نظامی نبود؛ بلکه جدیدترین پرده از یک جنگ اقتصادی فرسایشی بود که در آن، اوکراین با هدف قرار دادن پاشنه آشیل پوتین، یعنی صنعت نفت، به دنبال قطع کردن شریان مالی ماشین جنگی کرملین است.

این حملات بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر هستند که ماه‌هاست پالایشگاه‌ها و بنادر روسیه را هدف گرفته است. براساس گزارش رویترز، هدف کی‌یف کاملاً روشن است: مختل کردن تدارکات ارتش روسیه و کاهش درآمدهای نفتی مسکو.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، پیش از این مدعی شده بود که این حملات عرضه بنزین در روسیه را تا یک پنجم کاهش داده است. اما با وجود این ضربات سنگین، یک معمای بزرگ باقی مانده است: چرا اقتصاد جنگی روسیه هنوز از نفس نیفتاده است؟

پاسخ این معما در مفهومی به نام «ظرفیت یدکی» نهفته است. با وجود آنکه پهپادهای اوکراینی به حداقل ۱۷ پالایشگاه بزرگ حمله کرده و در اوج حملات حدود ۲۰ درصد از ظرفیت پالایشی روسیه را از کار انداخته‌اند، تولید کلی نفت این کشور در سال جاری میلادی تنها ۳ درصد کاهش یافته است. دلیل این مقاومت این است که پالایشگاه‌های روسیه پیش از جنگ هرگز با تمام قوا کار نمی‌کردند. آن‌ها مانند کارخانه‌ای با چندین خط تولید بودند که برخی از آن‌ها خاموش و در حالت آماده‌باش قرار داشتند. با هر حمله و از کار افتادن یک واحد، مهندسان روس به سرعت یک واحد یدکی را در همان پالایشگاه یا پالایشگاهی دیگر وارد مدار می‌کنند.

این استراتژی، با وجود آسیب‌های فیزیکی به تأسیساتی مانند مخزن سوخت ترمینال «شِسخارِیس» در نووروسیسک، جریان تولید را تا حد زیادی پایدار نگه داشته است. در کرملین، مقامات روسی و شخص ولادیمیر پوتین، بازار سوخت را باثبات توصیف می‌کنند و با تکیه بر تعمیرات سریع و این ظرفیت‌های پنهان، تصویری از کنترل و اقتدار را به نمایش می‌گذارند.

اما این بازی موش و گربه نمی‌تواند تا ابد ادامه یابد. تحریم‌های غرب، دسترسی روسیه به قطعات یدکی غربی را دشوار کرده و هرچند مسکو به سمت تولید داخلی و واردات از چین روی آورده، اما تعمیرات همچنان پرهزینه و زمان‌بر هستند.

حمله به نووروسیسک که به گفته ونیامین کندراتیف، فرماندار منطقه، بیشترین آسیب را به این شهر وارد کرد، نشان داد که اوکراین توانایی ضربه زدن به حیاتی‌ترین نقاط لجستیکی روسیه را دارد.

اکنون سوال کلیدی این است: آیا ظرفیت یدکی روسیه پیش از آنکه استراتژی پهپادی اوکراین به نتیجه نهایی برسد، به پایان خواهد رسید؟ این جنگ، دیگر فقط در میدان نبرد نیست، بلکه در قلب تأسیسات صنعتی و شریان‌های اقتصادی روسیه نیز با شدت تمام در جریان است. هر انفجار در یک پالایشگاه، نه تنها یک پیروزی نظامی برای کی‌یف، که گامی دیگر در این ماراتن اقتصادی نفس‌گیر است.