تفنگ یا کره: مبادله چیست؟

علا رهبر یک قبیله بود در شاخ آفریقا. در این قبیله پسر بزرگ قوم پس از فوت رهبر قبلی به قدرت می‌رسید.از بخت علا رهبر جدید جوانمرگ شد و او بزرگ ترین پسر قوم بود که باید مسئولیت رهبری را به دوش می‌گرفت.

در اولین روز کاریش با دو پرونده روبرو شد. پرونده اول از طرف مسئول دفاعی قبیله بود، او می‌گفت «برای محافظت از قبیله نیاز فوری به خرید ۱۰۰ تفنگ دارد.» پرونده دوم از طرف مسئول رفاهی قبیله بود «برای بهبود وضعیت هم قبیله‌ها نیاز است آذوقه‌های بیشتری خریداری شود.» منابع قبیله فقط کفاف یکی از این دو را می‌داد، علا هر کدام را انتخاب می‌کرد باید دیگری را فدا می‌کرد. موقعیتی که علا در آن قرار گرفته، موقعیتی است که در اقتصاد به آن مبادله تفنگ و کره می گویند، «تفنگ» نماد هزینه‌های نظامی و امنیتی است و «کره» نماد کالاهای مصرفی و رفاهی. این مفهوم ساده می‌گوید: «برای به دست آوردن یک چیز، معمولاً باید چیز دیگری را از دست بدهی».

این وضعیت تنها مربوط به دولت‌ها نیست. همین الان در زندگی شخصی شما هم جریان دارد! وقتی برای کسب درآمد بیشتر اضافه‌کاری می‌کنید، در حال معامله «پول» با «وقت آزاد و استراحت» خود هستید، وقتی تمام درآمدتان را خرج سفر و تفریح می‌کنید، در حال معامله «لذت امروز» با «امنیت مالی فردا» هستید.

به زبان ساده در علم اقتصاد، این مفهوم پایه، «مبادله» (Trade-off) نام دارد. از آنجا که منابع (مانند پول، زمان، انرژی) محدود هستند، ما مجبوریم برای تخصیص آن‌ها بین خواسته‌های نامحدودمان، دائماً انتخاب کنیم و یک گزینه را به بهای از دست دادن گزینه دیگر برگزینیم.

این سنگ بنای تمام تصمیم‌های اقتصادی است اما یادتان باشد مبادله همیشه صفر و یکی نیست! گاهی با بهینه‌سازی می‌توان هر دو طرف را تا حدی داشت. به جای 100 تفنگ، 50 تفنگ بخریم تا بتوانیم برای مردم آذوقه هم تهیه کنیم. یعنی دولت عاقل سراغ فقط تفنگ یا کره نمی‌رود، بلکه به دنبال ترکیبی مناسبی از این دو است. همان طوری که آدم عاقل اگر بتواند همه پول‌هایش را خرج نمی‌کند.

اگر در زندگی با یک انتخاب مالی یا شخصی روبرو شدید، از خود بپرسید: «در این مبادله، دارم چه چیزی را با چه چیزی عوض می‌کنم؟» این سؤال ساده می‌تواند بهترین مشاور اقتصادی زندگی شما باشد!