هزینه پنهان در هر باک بنزین: زیان میلیاردی خودروهای فرسوده برای شما
به گزارش زومان، زنگ خطر برای اقتصاد و سلامت کشور به صدا درآمده است. بر اساس آمار جدیدی که مدیر ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل اعلام کرده، ایران تا پنج سال دیگر با انباشت بیش از ۸ میلیون خودروی فرسوده مواجه خواهد شد؛ خودروهایی که هم جیب مردم را خالی می‌کنند و هم نفس شهرها را به شماره می‌اندازند. این ارابه‌های پرمصرف و آلاینده که طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، مسئول مستقیم ۳۰ درصد از آلودگی هوای کلان‌شهرها هستند، چالشی بزرگ در برابر اهداف توسعه‌ای کشور قرار داده‌اند.
برنامه هفتم توسعه، عدد بزرگی را هدف گرفته است: اسقاط سالانه ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده تا سال 1407. این یعنی در طول پنج سال، باید ۲.۵ میلیون خودرو از رده خارج شود. این هدف به نظر دست‌نیافتنی است، چرا که به گفته محمدصادق حاتمی، مدیر ستاد نوسازی ناوگان حمل‌ونقل، از سال ۱۳۴۵ تاکنون، تنها ۲.۵ میلیون خودرو از چرخه خارج و اسقاط شده‌اند. هدفی که در طول 5 سال در نظر گرفته شده، پیشتر حدود 60 سال در اقتصاد ایران زمان برده است. اما جایگزینی این خودروها تا چه حد حیاتی است؟
صرفه‌جویی میلیون دلاری زیر دود اگزوزها
پاسخ این پرسش در اعداد و ارقام اقتصادی نهفته است. طبق تخمین کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، جایگزینی هر خودروی فرسوده با یک خودروی استاندارد، مصرف بنزین را به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر، ۵ لیتر کاهش می‌دهد. با یک حساب ساده، اگر هر خودرو به‌طور متوسط سالانه ۲۰ هزار کیلومتر پیمایش داشته باشد، اسقاط آن به معنای صرفه‌جویی هزار لیتر بنزین در سال است. حال اگر طبق برنامه هفتم، اسقاط ۵۰۰ هزار خودرو در سال محقق شود، شاهد صرفه‌جویی ۵۰۰ میلیون لیتر بنزین در سال خواهیم بود. این رقم معادل 5 روز بنزین تمام جایگاه‌های سوخت کشور است. با احتساب قیمت روز ارز، از این کانال حدودا 7 میلیون دلار صرفه‌جویی در بخش سوخت رخ می‌دهد.
اگرچه در سال گذشته، تعداد خودروهای از رده خارج شده افزایش قابل توجهی داشته است، اما همچنان فاصله زیادی با اهداف کشور وجود دارد.
هزینه پنهان تردد اسقاطی‌ها: از جیب تا جان مردم
اما داستان خسارت خودروهای فرسوده فراتر از مصرف سوخت است. روی دیگر این سکه زنگ‌زده، آلایندگی مرگبار آن‌هاست. برآوردها نشان می‌دهد که خسارت سالانه آلودگی هوا بر نظام سلامت کشور، رقمی حدود ۱۲ میلیارد دلار است. هزینه‌ای که شامل درمان انواع بیماری‌های تنفسی، قلبی و انواع سرطان‌های ناشی از تنفس هوای آلوده است. فاجعه زمانی عمیق‌تر می‌شود که بدانیم تنها در سال ۱۴۰۳، حدود ۳۰ هزار نفر در کشور جان خود را بر اثر عوارض ناشی از آلودگی هوا از دست داده‌اند. در حقیقت، هر روز که این خودروها در خیابان‌ها تردد می‌کنند، هزینه‌ای سنگین بر اقتصاد و سلامت جامعه تحمیل می‌شود که جبران آن به مراتب دشوارتر از نوسازی ناوگان حمل‌ونقل است.