ساخت‌وساز در کشور خوابید؛ پیش‌بینی رکود عمیق در بخش ساختمان
گزارش تازه مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد رشد سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان در سال گذشته فاصله‌ای چشمگیر با اهداف برنامه هفتم توسعه داشته است؛ شکافی که در صورت تداوم، می‌تواند دوره انتظار برای خانه‌دار شدن را بیش از پیش طولانی کند.
رکود در ساخت‌وساز؛ فاصله عمیق با اهداف برنامه هفتم
در حالی که برنامه هفتم توسعه، رشد سالانه ۹ درصدی را برای بخش ساختمان هدف‌گذاری کرده بود، آمارها و پیش‌بینی‌ها از وقوع یک بحران عمیق در این بخش کلیدی اقتصاد خبر می‌دهند. بر اساس پیش‌بینی مرکز پژوهش‌های مجلس، رشد ارزش افزوده بخش ساختمان در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴ به منفی ۵.۴ درصد سقوط کرده است؛ آماری که نشان می‌دهد این بخش در بین تمام بخش‌های اقتصادی بیشترین آسیب را از تلاطم‌های اقتصادی اخیر، از جمله «جنگ ۱۲ روزه»، متحمل شده است.
این وضعیت در شرایطی رخ می‌دهد که ترکیبی از عوامل مخرب، توان تولید و سرمایه‌گذاری را از این بخش سلب کرده است. به باور کارشناسان مرکز پژوهش‌ها، رکود فراگیر اقتصادی، محدودیت شدید منابع مالی دولت و به ویژه، کمبود تسهیلات بانکی در بخش مسکن، به عنوان اصلی‌ترین مانع، مسیر تحقق اهداف برنامه هفتم را مسدود کرده‌اند. در کنار این‌ها، تورم بالای نهاده‌های تولید، کاهش قدرت پیش‌بینی فعالان اقتصادی و تضعیف توان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، فضایی از عدم قطعیت را بر بازار حاکم کرده و هرگونه چشم‌انداز مثبتی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.
رویای خانه‌دار شدن؛ دورتر از همیشه
پیامدهای این رکود عمیق، بیش از همه در زندگی مردم نمایان می‌شود. شاخص کلیدی دسترسی به مسکن که نشان‌دهنده مدت زمان لازم برای پس‌انداز کل درآمد یک خانوار جهت خرید یک واحد مسکونی متوسط است، هم‌اکنون در سطح نگران‌کننده ۹.۵ سال قرار دارد. وضعیت در کلانشهرها به مراتب بحرانی‌تر است و این زمان به ۲۰ تا ۳۰ سال افزایش می‌یابد. این در حالی است که شاخص دسترسی به مسکن در کشورهای توسعه‌یافته در محدوده 3 تا 5 سال قرار دارد و کارشناسان معتقدند وقتی شاخص دسترسی به مسکن وارد محدوده ۷ تا ۱۰ سال می‌شود، یعنی وضعیت بحرانی است. به این منظور در برنامه هفتم هدف‌گذاری شده که تا پایان سال 1407 میانگین شاخص دسترسی به مسکن در کشور به 7.5 سال برسد. اگرچه با وجود وضعیت معیشتی و کاهش استطاعت خانوارها برای تامین مسکن، این موضوع دور از ذهن به نظر می‌آید.
ریشه‌های یک بحران ساختاری
کارشناسان اقتصادی معتقدند که بدون یک مداخله جدی و تزریق هوشمندانه منابع مالی، خروج از این رکود امکان‌پذیر نخواهد بود. تمرکز بر ارائه تسهیلات بانکی هدفمند به سازندگان و خریداران، کنترل تورم در بخش مصالح ساختمانی و ایجاد ثبات در اقتصاد کلان، از جمله راهکارهایی است که می‌تواند نبض این بخش حیاتی را دوباره به جریان بیندازد. در غیر این صورت، نه تنها اهداف برنامه هفتم محقق نخواهد شد، بلکه تعمیق رکود و افزایش چالش‌های اجتماعی ناشی از بحران مسکن ادامه‌دار خواهد بود.
شما برای خانه‌دار شدن با چه چالش‌هایی روبرو هستید؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.