هوش مصنوعی؛ موتور جت اقتصاد جهانی یا حباب غولپیکر؟
به گزارش زومان، سه سال از روزی که ChatGPT مانند یک طوفان دنیای فناوری را درنوردید، میگذرد. از آن زمان، بازار سرمایه به دو گروه تقسیم شده است: گروهی که با اشتیاق بر ارابه هوش مصنوعی سوار شدهاند و گروهی دیگر که بیوقفه از خطر شکلگیری یک حباب فناوری دیگر هشدار میدهند. خوشبینها معتقدند «این بار فرق میکند» چون هوش مصنوعی یک تحول در مقیاس کلان است، نه فقط یک داستان ارزشگذاری چند شرکت. اما بدبینها به نشانههای داغ شدن بیش از حد اقتصاد اشاره میکنند.
این یک قمار بزرگ است. تریلیونها دلار سرمایهگذاری که برای پنج سال آینده برنامهریزی شده، بر این باور استوار است که یک دگرگونی عظیم فناورانه در کل اقتصاد آمریکا و جهان در راه است. اما شک و تردیدها هم منطقی به نظر میرسند. آیا بازده این سرمایهگذاری سرسامآور، با توجه به ارزشگذاریهای سر به فلک کشیده و ریسکهای موجود، توجیهپذیر خواهد بود؟
برای پیدا کردن پاسخ، باید لنز دوربین را عقب بکشیم و به تصویری بزرگتر، به تاریخ، نگاه کنیم. استراتژیستهای بلک راک (BlackRock)، بزرگترین مدیر دارایی جهان که خود از معتقدان سرسخت به هوش مصنوعی هستند، دقیقاً همین کار را کردهاند. آنها در گزارش چشمانداز سالانه خود، نموداری از رشد سرانه تولید ناخالص داخلی آمریکا از سال ۱۸۷۰ تا امروز را ترسیم کردهاند.
طلسم ۱۵۰ ساله رشد ۲ درصدی
این نمودار، داستانی شگفتانگیز را روایت میکند. به جز نوسانات شدید حوالی جنگ جهانی دوم، اقتصاد آمریکا برای ۱۵۰ سال به یک روند رشد پایدار سالانه حدود ۲ درصد چسبیده است. گزارش بلک راک با صراحت اعلام میکند:
آمریکا در مرز اقتصاد جهانی قرار دارد. اما تمام نوآوریهای بزرگ ۱۵۰ سال گذشته – از جمله بخار، الکتریسیته و انقلاب دیجیتال – نتوانستند آن را از این روند رشد ۲ درصدی خارج کنند. شکستن این روند، کاری بسیار دشوار است.
با این حال، تحلیلگران معتقدند این بار شاید داستان متفاوت باشد. دلیل ساده آنها این است که هوش مصنوعی فقط یک نوآوری جدید نیست؛ بلکه این پتانسیل را دارد که «فرآیند نوآوری را نوآوری کند».
به عبارت دیگر، هوش مصنوعی میتواند خودش شروع به تولید، آزمایش و بهبود ایدههای جدید کند و به پیشرفتهای علمی در حوزههایی مثل پزشکی و فناوری سرعتی انفجاری ببخشد.
واقعیت تلخ کوتاهمدت
اما تا زمانی که این وعده بزرگ محقق شود، افق کوتاهمدت اقتصاد همچنان درگیر همان محدودیتهای قدیمی است. با وجود رشد اقتصادی بالاتر از انتظار و رونق سرمایهگذاری در زیرساختها، نرخ تورم همچنان بالاتر از هدف ۲ درصدی است. بسیاری از تحلیلگران، نگران داغ شدن بیش از حد اقتصاد در سال آینده هستند.
در همین حال، بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) از سپتامبر ۲۰۲۴، نرخ بهره را ۱۵۰ واحد پایه کاهش داده است. تحلیلی دیگر نشان میدهد که این سریعترین کاهش نرخ بهره خارج از دوران رکود از دهه ۱۹۸۰ تا کنون است. تاریخ به ما میآموزد که چنین کاهشهای سریعی، بهخصوص وقتی با سیاستهای مالی انبساطی دولت همراه شوند، اغلب به تورم بیشتر و در نهایت رکود ختم شدهاند؛ اتفاقی که در اواخر دهه ۱۹۶۰ در آمریکا رخ داد.
در نهایت، به نظر میرسد حتی اگر هوش مصنوعی قرار باشد ما را از غل و زنجیر تورم و رشد اقتصادی کند رها کند، آن روز موعود سال آینده نخواهد بود. رویای بزرگ در جای خود باقی است، اما مسیر پیش رو پر از دستاندازهای اقتصادی است.
شما فکر میکنید هوش مصنوعی این روند تاریخی را تغییر میدهد؟ نظرتان را برایمان بنویسید.