گرمای کشنده هوش مصنوعی؛ وقتی مغز دیجیتال جهان جوش آورد

به گزارش زومان، پنج‌شنبه شب در قلب تپنده‌ بازارهای مالی جهان، سکوتی ناگهانی حاکم شد. بزرگترین اپراتور بورس جهان، CME Group، ناگهان از کار افتاد. معاملات در بازارهای حیاتی از ارز و کالا گرفته تا اوراق خزانه‌داری و سهام، متوقف شد.

اولین گمانه‌ها به سمت حملات سایبری یا خطاهای نرم‌افزاری رفت، اما حقیقت بسیار ساده‌تر و در عین حال، نگران‌کننده‌تر بود: یکی از مراکز داده‌ عظیم آن‌ها در نزدیکی شیکاگو، بیش از حد داغ کرده بود. این یک هشدار جدی بود؛ مغز دیجیتال اقتصاد جهانی در آستانه‌ جوش آوردن قرار داشت.

این حادثه که توجه‌ها را به یک چالش فزاینده جلب کرد، مشکل گرم شدن بیش از حد مراکز داده بود. به‌گزارش رویترز، این مشکل در مرکز داده‌ای متعلق به شرکت سایرِس وان (CyrusOne) رخ داد و تیم‌های مهندسی برای راه‌اندازی مجدد سیستم خنک‌کننده به محل اعزام شدند. اما این اتفاق، تنها نوک کوه یخ بحرانی است که با رشد انفجاری هوش مصنوعی و پردازش ابری، بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود.

مراکز داده را مثل کتابخانه‌های عظیمی از سرورها تصور کنید؛ قفسه‌هایی فلزی که مملو از کامپیوترهای قدرتمندی هستند که بی‌وقفه کار می‌کنند. این سرورها، به‌ویژه آن‌هایی که برای هوش مصنوعی و محاسبات ابری طراحی شده‌اند، مقادیر وحشتناکی برق مصرف می‌کنند و در نتیجه، گرمای شدیدی تولید می‌کنند.

به گفته‌ دنیل میوتون، یکی از شرکای شرکت حقوقی اسلاتِر اَند می (Slaughter and May)، «تراشه‌هایی که در این مراکز داده هستند باید در دمای مشخصی کار کنند، در غیر این صورت یا دچار اختلال می‌شوند یا خاموش می‌شوند. سیستم‌های خنک‌کننده‌ سنتی که با هوا کار می‌کنند، دیگر پاسخگوی این حجم از حرارت نیستند.»

این چالش، یک بازار چند میلیارد دلاری برای نوآوری ایجاد کرده است. اپراتورهای مراکز داده به دنبال راه‌حل‌های جدیدی برای خنک‌سازی هستند. یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها، خنک‌سازی مایع است که می‌تواند تا ۳۰۰۰ برابر کارآمدتر از خنک‌سازی با هوا باشد.

در این روش، آب یا مایعات خنک‌کننده‌ تخصصی مستقیماً روی قطعات داغ جریان پیدا می‌کنند. البته این روش هم چالش‌های خود را دارد؛ از خطر نشت و خوردگی گرفته تا مصرف بالای آب.

شرکت‌هایی مانند مایکروسافت پا را فراتر گذاشته و به دنبال سیستم‌هایی با مصرف آب صفر هستند. طراحی جدید آن‌ها، آب را در یک چرخه‌ بسته بین سرورها و چیلرها به گردش درمی‌آورد و بدون نیاز به آب تازه، حرارت را دفع می‌کند. برخی دیگر نیز به دنبال بازیابی و استفاده مجدد از گرمای تولید شده توسط سرورها برای گرمایش ساختمان‌های اطراف هستند.

به‌طور کلی، قطعی مراکز داده «بسیار غیرمعمول» است، زیرا طبق قراردادها، این مراکز باید بیش از ۹۹.۹۹ درصد مواقع فعال باشند. اما آنچه این اتفاق را برجسته می‌کند، دلیل آن است: یک مشکل خنک‌سازی.

این بحران حرارتی، موجی از معاملات بزرگ را در این صنعت به راه انداخته است. تخمین زده می‌شود که تا ۴۰ درصد از کل مصرف انرژی در یک مرکز داده، صرف خنک کردن آن می‌شود. همین موضوع باعث شده شرکت‌ها برای به دست آوردن سهمی از این بازار پرسود، دست به خریدهای بزرگ بزنند.

برای مثال، شرکت مدیریت انرژی Eaton اخیراً کسب‌وکار حرارتی شرکت Boyd را به قیمت ۹.۵ میلیارد دلار خرید و شرکت Vertiv نیز برای گسترش خدمات خنک‌سازی مایع خود، معامله‌ای یک میلیارد دلاری انجام داده است. این ارقام نشان می‌دهد که نبرد برای خنک نگه داشتن آینده‌ دیجیتال، تازه شروع شده است و در این مسابقه، هر درجه کاهش دما، میلیاردها دلار ارزش دارد.

آیا آینده‌ی هوش مصنوعی به توانایی ما در خنک نگه داشتن آن بستگی دارد؟ نظر شما چیست؟