جنگ ستارگان در سرزمین یخبندان/ آینده فضا در قطب رقم می‌خورد
به گزارش زومان، تصور کنید در «ددهورس» (Deadhorse)، آلاسکا هستید. شهری که شهر نیست؛ یک پاسگاه دورافتاده در میان تاندرای یخ‌زده که همه‌چیزش برای استخراج نفت ساخته شده. اینجا بیمارستان، بانک یا مدرسه‌ای وجود ندارد، اما خوابگاه‌های پیش‌ساخته برای کارگران و فروشگاهی که اسپری مقابله با خرس می‌فروشد، به وفور یافت می‌شود. با این حال، در دل این منظره صنعتی و خشن، یک رقابت استراتژیک و بسیار مدرن در حال شکل‌گیری است؛ رقابتی که نه برای طلای سیاه، بلکه برای تسلط بر آسمان است.
ابر قدرت‌های جهان، از آمریکا و چین گرفته تا روسیه، نگاهشان را به شمال دوخته‌اند و دلیلش ساده است: ماهواره‌هایی که در مدار قطبی می‌چرخند، یعنی از بالای قطب شمال و جنوب عبور می‌کنند، می‌توانند تمام سطح زمین را پوشش دهند. برای ارتباط سریع و مکرر با این ماهواره‌ها، به ایستگاه‌های زمینی در نزدیک‌ترین نقطه به قطب نیاز است. همین نیاز، ددهورس و دیگر نقاط متروک قطبی را به میدانی حیاتی در مسابقه فضایی قرن بیست و یکم تبدیل کرده است.
براساس گزارش بلومبرگ، کریستوفر ریچینز، بنیان‌گذار شرکت RBC Signals که هشت آنتن ماهواره‌ای در ددهورس دارد، این منطق را به زیبایی خلاصه می‌کند:
«شما فقط جایی می‌توانید دیش ماهواره نصب کنید که فیبر نوری وجود داشته باشد. در غیر این صورت، داده‌ها از آسمان به زمین می‌آیند، اما جایی برای رفتن ندارند.»
این زیرساخت‌های حیاتی، که روزی برای صنعت نفت کشیده شده بودند، حالا شریان‌های اصلی یک اقتصاد فضایی نوظهور هستند.
نبردی استراتژیک بر سر داده‌ها
اینجا دیگر فقط بحث ارتباطات تجاری نیست. اهمیت قطب شمال با تغییرات اقلیمی و باز شدن مسیرهای کشتیرانی جدید، مانند طرح «جاده ابریشم قطبی» چین، دوچندان شده است. پکن تعداد ماهواره‌های قطبی خود را به شدت افزایش داده و از سوی دیگر، ارتش آمریکا میلیاردها دلار در قراردادهایی با شرکت‌هایی مانند نورثروپ گرومن و بوئینگ برای ساخت ماهواره‌های مدار قطبی سرمایه‌گذاری کرده است.
پیر لابلانک، سرهنگ بازنشسته ارتش کانادا، هشدار می‌دهد: «اگر چین یا روسیه موشک‌های بالستیک قاره‌پیما شلیک کنند، همه‌ی آن‌ها از روی قطب شمال عبور خواهند کرد. بنابراین داشتن حسگرهایی که آن منطقه را رصد کنند، حیاتی است.»
شاید ایده‌آل‌ترین نقطه برای این کار، مجمع‌الجزایر «اسوالبارد» نروژ باشد که بزرگترین ایستگاه زمینی ماهواره‌ای جهان را در خود جای داده است. اما یک معاهده قدیمی از سال ۱۹۲۰، استفاده از این جزایر برای «اهداف جنگی» را ممنوع کرده است. این محدودیت، در کنار آسیب‌پذیری کابل‌های زیردریایی که چندی پیش هدف خرابکاری قرار گرفتند، تقاضا را به سمت مکان‌های جایگزین در سوئد، کانادا و البته آلاسکا سوق داده است.
زندگی در همسایگی خرس‌ها و دیش‌ها
ساخت‌وساز در چنین محیط خشنی، چالش‌های خاص خود را دارد. آنتن‌های غول‌پیکر در گنبدهای ژئودزیک محصور شده‌اند تا در برابر باد و برف دوام بیاورند و پایه‌های فولادی آن‌ها تا عمق ۱۳ متری در زمین یخ‌زده فرو رفته تا با آب شدن یخ‌های دائمی، سازه‌ها فرو نریزند. حتی حیات وحش هم به این همسایه جدید واکنش نشان داده است.
در سال ۲۰۱۸، کارمندان RBC Signals یک روز صبح با خرس گریزلی غول‌پیکری مواجه شدند که از یکی از سازه‌های نیمه‌کاره بیرون می‌آمد. حالا علاوه بر درهای قفل‌شده، حصارهای توری و سیم خاردار هم از این تاسیسات گران‌بها محافظت می‌کنند.
برخی معتقدند با ظهور فناوری ارتباطات بین‌ماهواره‌ای (Inter-satellite links)، اهمیت ایستگاه‌های زمینی کمتر خواهد شد. اما کارشناسان می‌گویند حتی پیشرفته‌ترین لیزرهای فضایی هم محدودیت پهنای باند دارند.
دیوید مارش، مشاور و کارشناس قطب شمال، می‌گوید: «هنوز هم بهترین راه، استفاده از یک دیش بزرگ و قدیمی و یک کابل فیبر نوری خوب است که هیچ نگرانی بابت حجم داده‌ها نداشته باشید.»
به این ترتیب، زمین‌های یخ‌زده و دورافتاده‌ی قطب شمال، به یکی از ارزشمندترین املاک در رقابت ژئوپلیتیک آینده تبدیل شده‌اند؛ جایی که سرنوشت آسمان، روی زمین رقم می‌خورد.
به نظر شما این رقابت فضایی در قطب شمال چه تاثیری بر آینده ژئوپلیتیک جهان خواهد گذاشت؟