نبرد پنهان در بازار ارز: دست بازارساز دلار را مهار کرد؟

هفته اول آبان برای بازار تهران در دو مفهوم خلاصه شد؛ «احتیاط» و «تردید». در این هفته جهش ناگهانی یا سقوط سنگینی در نرخ‌ها دیده نشد و دلار آزاد، دلار هرات، درهم امارات و تتر، با نوسانات محدود معامله شدند. هر چند جنس نوسانات در این بازارها چندان با هم همخوانی نداشت و برخی به یک تناقض در رفتار بازار اشاره می‌کنند. تناقضی که باعث می‌شود ظن حضور فعال بازارساز در سمت عرضه جدی‌تر از قبل شود.

در این گزارش با نگاهی به روند هفتگی بازار ارز، مروری بر پیدا و پنهان معاملات خواهیم داشت.

بازار ارز هفته اول آبان را به شکلی غافلگیرکننده استارت زد و دلار با افت ارزش دو هزار تومانی در مقایسه با نرخ بسته شده در آخرین روز کاری هفته پایانی مهر، - که 108 هزار و 900 تومان بود،- در محدوده 107 هزار و 50 تومان بازگشایی کرد؛ روندی که به عقیده بسیاری از کارشناسان ناشی از کاهش محسوس تقاضای نقدی و انتظارات تورمی معامله‌گران بود و ثبات نسبی نرخ حواله درهم نیز از شدت تمایل خریداران برای ورود به بازار کاست.

از سوی دیگر، انتشار شایعاتی درباره بازگشت عبدالناصر همتی به ریاست بانک مرکزی در ساعات ابتدایی معاملات بر فضای روانی بازار اثر گذاشت، اما با تکذیب رسمی، از شدت تأثیر آن کاسته شد.

اطلاعیه بانک مرکزی درباره فرمول جدید محاسبه ارز مسافرتی دیگر خبری بود که روز شنبه توجه فعالان بازار ارز را به خود جلب کرد؛ خبری که هر چند اثر چندانی بر نوسانات دلار نداشت اما جزئیات آن میان معامله گران دهان به دهان می‌چرخید.

بانک مرکزی از روز شنبه سوم آبان‌ماه سازوکار جدید محاسبه نرخ ارز مسافرتی را اجرایی کرد که بر اساس این دستور، نرخ روزانه ارز مسافرتی معادل قیمت دلار در تالار دوم ارز تجاری مرکز مبادله ایران به‌علاوه هزینه تبدیل و نقل‌وانتقال تعیین شد و براین اساس، با اعمال هزینه‌های جانبی شامل کارمزد بانک عامل، صندوق تثبیت بازار ارز و نقل‌وانتقال اسکناس، قیمت تمام‌شده هر دلار برای مسافرین به حدود 101 هزار تومان رسیده است.

نکته مهمی که در روز شنبه توجه معامله‌گران را به خود جلب کرد این بود که بازار به محدوده 106 هزار و 750 تومان واکنش نشان داد و از آن به سمت بالا برگشت. این برگشت باعث شد تا سطح مورد اشاره، به عنوان یک کف حمایتی مهم برای بازار قلمداد شود.

این رفت و برگشت در دلار هرات نیز مشاهده شد. با اینکه در هرات فشار عرضه در ابتدای روز، دلار را تا سطح ۱۰۵ هزار و ۸۵۰ تومان پایین آورده بود، اما در نهایت بازار در محدوده 106,400 تومان به کار خود پایان داد. کامبک دلار در درهم نیز تکرار شد و نرخ تبدیل درهم به ریال که تا 29 هزار و 250 تومان هم انجام می‌شد، در پایان روز در 29 هزار و 400 تومان بسته شد. فعالان بازار این رفت و برگشت در ابتدای هفته را نشانه‌ای از فعال شدن کف حمایتی معنا کردند. قیمت تتر (USDT) هم معاملات روز شنبه را در سطح ۱۰۸ هزار و ۹۰ تومان به پایان رساند تا همچنان حدود ۶۵۰ تومان گران‌تر از دلار آزاد معامله شود.

پایان‌بندی بازار در روز شنبه، یک شروع افزایشی در روز دوم هفته را محتمل کرده بود. دلار تهران در نخستین ساعات روز یکشنبه با گپ مثبت 1550 تومانی و نرخ ۱۰۸ هزار و ۳۰۰ تومان بازگشایی شد و تا مرز 108 هزار و 600 تومان هم بالا رفت. اما هیجان تقاضا به حدی نبود که بتواند دلار را یک روز کامل در کانال 108 هزار تومان نگه دارد. در نهایت قیمت روز دوم هفته روی تابلو، عدد 107 هزار و 950 تومان را نشان می‌داد. می‌شد این رفتار دلار را از هرات پیش‌بینی کرد. چرا که در مرز شرقی، دلار با گپ منفی کارش را شروع کرده بود.

کارشناسان حرکت نه چندان شجاعانه دلار در روز دوم را نشانه‌ای از «افزایش احتیاط» در بین معامله‌گران می‌دانستند و معتقد بودند که ظرفیت روانی بازار هنوز برای تثبیت دلار در کانال 108 هزار تومان آماده نشده است.

روز دوشنبه بازار ارز تهران در دومین روز پیاپی شانس خود را برای فتح کانال 108 هزار تومان امتحان کرد اما این بار هم توفیقی نداشت. با اینکه دلار با گپ مثبت و در محدوده 108 هزار و 400 تومان استارت زده بود، اما در نهایت در سطحی کمتر از روز یکشنبه به کار خود پایان داد تا دلار تهران با 107 هزار و 810 تومان قابل خرید باشد.

حرکت بدون نوسان دلار از سمت درهم امارات نیز پشتیبانی شد و ارز همسایه جنوبی بر میانه کانال 29 هزار تومان جا خوش کرد. قیمت تتر در این روز در محدوده ۱۰۸ هزار و ۳۰۰ تومان ایستاد تا شکاف قیمتی آن با دلار به حدود 500 تومان برسد؛ اختلافی که نسبت به اول هفته کاهش یافت و نشان داد که نبود هیجان در بازار ارز به بدل رمزارزی‌اش هم سرایت کرد.

معاملات چهارمین روز هفته برای بازار ارز تهران با اظهارات اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه رنگ و بوی دیگری گرفت؛ سخنانی که معامله‌گران آن را نشانه «آرامش نسبی سیاسی» و «کاهش تنش‌های احتمالی» دانستند.

سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست خبری هفتگی خود، بر تداوم همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرد.

از سوی دیگر، افزایش قابل توجه حجم عرضه در بازار متشکل ارزی هم عامل دومی بود که به حفظ ثبات بازار در این روز کمک کرد.

عرضه دلار توسط بازارساز در نرخ‌های بالای ۱۰۸ هزار تومان هم گمانه‌ مهم روز بود که اهالی بازار درباره آن و پیامدهای احتمالی‌اش سخن می‌گفتند؛ اقدام مهمی که همراه با کاهش تقاضای صرافی‌ها، مانع از رشد محسوس قیمت‌ها شد.

همه اینها باعث شد تا سومین یورش دلار تهران به کانال 108 هزار تومانی هم ناکام بماند و با اینکه دلار با گپ مثبت 300 تومانی در نرخ 108 هزار و 110 تومان بازگشایی شده بود اما در نهایت دست از پا درازتر به محدوده 107 هزار و 450 تومانی بازگردد. زیگزاگ ارزی در هرات و امارات هم به همین سبک و سیاق تکرار شد. با اینحال یک سیگنال متناقض در این روز دیده شد، تتر در سطح ۱۰۸ هزار و ۴۰۰ تومان خرید و فروش شد تا اختلافش با دلار تهران به نزدیک هزار تومان برسد. اتفاقی که باعث شد تا برخی به تحرکات دلار تهران مشکوک شوند.

روز چهارشنبه، بازار کم‌نوسان‌تر از روزهای قبل سپری شد. این بار دیگر خبری از حرکت دلار به سمت 108 هزار تومان نبود. معامله‌گران که نیم نگاهی هم به تصمیم فدرال رزرو برای نرخ بهره داشتند، با گپ منفی شروع به معاملات کردند و در نهایت هم دلار در قیمت 107 هزار و 200 تومان به کار خود پایان داد. نکته‌ای که باز هم به چشم آمد، این بود که با وجود کاهش نرخ دلار نسبت به روز سه‌شنبه اما تتر هم رای با دلار نشد تا اختلاف دلار و تتر عمیق‌تر از قبل شود و به بیش از هزار تومان برسد.

بازار ارز در روز پنجشنبه هم بیشتر از آنکه متاثر از تحولات داخلی باشد، تحت تاثیر دو اتفاق اقتصادی و سیاسی مهم در خارج قرار گرفت؛ «کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو آمریکا» -که منجر به افزایش قیمت طلا شد- و «توافق اقتصادی دونالد ترامپ و شی جین پینگ، روسای جمهور آمریکا و چین در بوسان»؛ سیگنال‌هایی که توانستند کمی قیمت دلار را تکان دهند. در نهایت دلار تهران روی عقربه 107 هزار و 200 تومان هفته را به پایان رساند.

آنچه باعث می‌شود به روند دلار تهران با تردید بنگیریم، حرکت دلار در هرات و تتر است. هرات هفته را با افزایش کانال به پایان رساند و تتر هم فاصله 1200 تومانی از دلار تهران گرفت. نکاتی که برای هفته پیشرو می‌توان در نظر داشت، این است که اگر فاصله تتر و هرات با تهران روند منطقی به خود گیرد نمی‌توان انتظار نوسان جدی در تهران داشت، اما اگر فاصله به همین منوال حفظ شود احتمالا با یک خبر اقتصادی یا سیاسی، حرکت تیزتری در دلار تهران به وقوع خواهد پیوست.

کارشناسان بر این باورند که بازار ارز در حالت «تشدید عرضه» قرار دارد و حضور فعال بازارساز در معاملات مانع از اثرگذاری محسوس مولفه‌های سیاسی و اقتصادی بر قیمت‌ها می‌شود؛ اما این حالت تا چه زمانی می‌تواند حفظ شود؟

به نظر شما فاصله دلار تهران از هرات منطقی است؟ آیا تتر به دلار تهران در این هفته نزدیک خواهد شد؟