طرحی علیه برق‌خواران خاموش؛ پایان استخراج رمزارز در ایران؟

یک دستگاه ماینر می‌تواند هم عامل سودهای نجومی باشد و هم منبع بحران برق؛ پارادوکسی که فعالان بازار رمزارز و دولت را همزمان نگران کرده است. شما می‌توانید دستگاه را به راحتی خرید و فروش کنید، اما به محض اتصال آن به برق، با جرمی روبرو می‌شوید که جریمه‌های میلیونی به همراه دارد. این خلا قانونی باعث شکل‌گیری بازاری زیرزمینی شده که سوخت اصلی‌اش برق ارزان و یارانه‌ای کشور است و شبکه برق را تحت فشار قرار می‌دهد.

حال به نظر می‌رسد کاسه صبر دولت لبریز شده است. مصطفی رجبی‌مشهدی، مدیرعامل توانیر، اعلام کرده که طرحی به هیئت دولت ارسال شده که در صورت تصویب، نه تنها استخراج رمزارز با برق غیرمجاز را «جرم‌انگاری» می‌کند، بلکه استخراج مجاز را نیز به مدت سه سال ممنوع خواهد کرد.

به گفته او، هدف از این اقدام، «حفاظت از حقوق عمومی مردم در برابر مصارف غیرمولد» است.

اما چرا استخراج رمزارز به چنین دغدغه بزرگی برای شبکه برق کشور تبدیل شده؟ هادی سفیدمو، مجری طرح نظارت بر استخراج رمزارز در توانیر، ابعاد این ماجرا را روشن می‌کند: «هر دستگاه ماینر به طور متوسط ماهانه حدود ۲۶۰۰ کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند. این در حالی است که متوسط مصرف یک خانوار ایرانی بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلووات ساعت است. به عبارت ساده، روشن بودن یک دستگاه ماینر معادل مصرف برق ۱۰ واحد مسکونی است!»

با وجود کشف ده‌ها هزار دستگاه، برآوردها حاکی از آن است که هنوز بین ۶۵۰ تا ۷۵۰ هزار دستگاه ماینر در شبکه برق کشور فعال هستند. این یعنی ارتشی از برق‌خواران خاموش که بی‌صدا، منابع انرژی کشور را می‌بلعند و سودهای نجومی به جیب می‌زنند.

انگیزه اصلی این فعالیت غیرقانونی، سود سرشار حاصل از برق ارزان است. وقتی قیمت بیت‌کوین سر به فلک می‌کشد، پرداخت جریمه ۱۵۰ میلیون تومانی در برابر درآمد میلیاردی، برای متخلفان چندان دشوار نیست. این بازار آشفته، فریبکاران را هم به میدان آورده است.

برخی شرکت‌ها دستگاه‌های قاچاق را با برچسب جعلی «ساخت ایران» شناسنامه‌دار می‌کنند و به فروش می‌رسانند. عده‌ای دیگر با تبلیغ «ماینر خانگی بی‌صدا»، دستگاه‌های کم‌ارزشی را به قیمت‌های گزاف به افراد ناآگاه می‌فروشند که بازگشت سرمایه‌شان سال‌ها طول می‌کشد و عملاً یک «سرمایه‌گذاری مرده» است.

طرح ممنوعیت سه ساله، یک واکنش تند به چالشی بزرگ است. آیا این راهکار می‌تواند جلوی فعالیت‌های زیرزمینی را بگیرد یا صرفاً آن را پیچیده‌تر و پنهان‌تر خواهد کرد؟ این سوالی است که آینده صنعت رمزارز و شبکه برق ایران به پاسخ آن گره خورده است.