راز سفر فرزین به هرات: دلار تهران از کابل کنترل میشود؟
به گزارش زومان، بازار ارز تهران روزهای ملتهبی را میگذراند. تابلوهای صرافیها عددی را نمایش میدهند که برای بسیاری دلهرهآور است: دلار ۱۲۰ هزار تومانی. در میانهی این آشوب، خبری غیرمنتظره توجه همه را به خود جلب کرد: محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، سر از هرات افغانستان درآورده است. این خبر آنقدر عجیب بود که توییتی با مضمون «کنترل دلار تهران از هرات» به سرعت در شبکههای اجتماعی چرخید و حتی انتقاد اقتصاددانان نزدیک به دولت چون علی مروی را هم برانگیخت.
اما چرا هرات؟ برای معاملهگران حرفهای، پاسخ این سوال روشنتر از دیگران است. هرات فقط یک شهر همسایه نیست؛ بلکه به نوعی، پیشنگر روزانه بازار دلار ایران است. نرخ دلار در بازار هرات، معمولاً چند ساعت زودتر از تهران مشخص میشود و مثل یک سیگنال عمل میکند. این شهر، مرکز مبادلات غیررسمی و محل تبدیل حجم عظیمی از ریالهای خارج شده از ایران به دلار است.
یک تغییر بزرگ در همسایگی
در هفتههای اخیر یک متغیر جدید وارد این معادله شده است. افغانستان به دلیل تنشهای روزافزون با پاکستان، در حال یک چرخش استراتژیک است و بخش بزرگی از تجارت خارجی خود را از مسیر پاکستان به سمت ایران منتقل میکند. دادههای رسمی نشان میدهد که در شش ماه گذشته، حجم تجارت افغانستان با ایران از مبادلاتش با پاکستان پیشی گرفته است. این یک تغییر قابل توجه در اقتصاد منطقه است که میتواند قواعد بازی را عوض کند.
این چرخش تجاری به چه معناست؟ به زبان ساده، یعنی جریان پول و کالا بیش از پیش از مسیر ایران عبور خواهد کرد. هرات که معاملهگران آن را یکی از میدانهای بازی بازارساز میدانند، حالا اهمیت دوچندان پیدا کرده است. وقتی حجم بیشتری از دلارهای تجاری افغانستان از کانالهای مرتبط با ایران جابجا شود، اهمیت این بازار برای بانک مرکزی هم افزایش مییابد.
سفر فرزین به هرات، در این قاب معنا پیدا میکند. این سفر، تلاشی است برای استفاده از یک فرصت. هدف، نه فقط یک دیدار دیپلماتیک، بلکه احتمالاً هماهنگی برای مدیریت نبض بازار هرات است.
احتمالا در فکر فرزین این است که یک شوکگیر برای بازار ملتهب تهران ایجاد کند، یک کنترل از راه دور. اما از آن طرف، بسیاری از کارشناسان معتقدند که وقتی ساز بازار کوک نیست، مهم نیست که از تهران نواخته شود یا از هرات یا سلیمانیه؟ وقتی سیاستگذار ارزی در مدیریت منابع اختیار کامل را ندارد(همچون تخصیص دلار برای واردات کالاهای اساسی)، کنترل میان مدت و بلندمدت بازار ارز بیشتر نیاز به دیدار داخلی دارد!
به نظر شما استراتژی کنترل دلار از هرات موفق خواهد بود؟ نظرتان را برای ما بنویسید.