قمار 90 میلیون یورویی اروپا؛ واکنش روسیه برای اوکراین گران تمام میشود؟
به گزارش زومان، خزانهای عمیق در بروکسل، نه پر از شمش طلا، که میزبان ۲۱۰ میلیارد یورو از داراییهای حاکمیتی روسیه است. دو سال است که این گنجینه، به عنوان نمادی خاموش از جنگ اوکراین، مسدود شده. حالا کمیسیون اروپا نقشهای جسورانه در سر دارد: استفاده از سود این ثروت قفلشده برای تأمین یک وام عظیم ۹۰ میلیارد یورویی برای کییف. این طرح که شبیه سناریوی یک فیلم سرقت به نظر میرسد، اروپا را وارد یک باتلاق حقوقی بیسابقه کرده است.
گزارش رویترز در این باره نشان می دهد که ایده، روی کاغذ، هوشمندانه است. اتحادیه اروپا قرار نیست این داراییها را مستقیماً مصادره کند. در عوض، قصد دارد در برابر وجوه نقدی حاصل از سررسید اوراق بهادار روسیه «وام بگیرد». این یک اقدام موقتی است؛ یک ضدحملهی مالی در برابر جنگی غیرقانونی.
اما کشوری که در مرکز این طوفان قرار گرفته، یعنی بلژیک، به شدت وحشتزده است. این کشور به عنوان میزبان سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار، یوروکلیر (Euroclear)، که بخش عمده این داراییها را نگهداری میکند، میترسد که در نهایت مجبور شود به تنهایی با عواقب این کار روبرو شود. بارت دی وور، نخستوزیر بلژیک، بارها هشدار داده که ممکن است کشورش برای سالها «زیر بار دعاوی حقوقی دفن شود».
کابوس بلژیک سناریوی سادهای دارد: چه میشود اگر دادگاهی این کشور را به بازپرداخت پول به روسیه، آن هم با احتساب بهره، محکوم کند؟ بروکسل میخواهد که تمام اتحادیه اروپا و حتی متحدان گروه G7 مانند بریتانیا و کانادا، در این ریسک و هزینههای قانونی احتمالی شریک شوند. آنها نگرانند که اگر به تنهایی اقدام کنند، روسیه به وعده خود برای انتقامجویی عمل کرده و شرکتها و افراد بلژیکی را هدف قرار دهد. به این ترتیب، وام ۹۰ میلیارد یورویی به اوکراین میتواند به یک بدهی چند میلیارد یورویی برای مالیاتدهندگان بلژیکی تبدیل شود.
میدان مین حقوقی میان اروپا و روسیه
سوال اصلی این است: چه کسی، و در کجا، میتواند شکایت کند؟ اینجاست که داستان وارد «قلمرو ناشناخته»، به تعبیر کارشناسان حقوقی، میشود. روسیه میتواند پرونده را به دیوان دادگستری اروپا (ECJ) بکشاند و به سابقهای که ونزوئلا ایجاد کرده استناد کند.
از آن خلاقانهتر، مسکو ممکن است گرد و خاک را از یک پیمان سرمایهگذاری مربوط به دوران جنگ سرد که در سال ۱۹۸۹ بین بلژیک و اتحاد جماهیر شوروی امضا شده، پاک کند و استدلال کند که بانک مرکزیاش طبق آن معاهده یک «سرمایهگذار» محسوب میشود.
این میتواند به یک فرآیند داوری پیچیده، احتمالاً در استکهلم یا حتی سازمان ملل، منجر شود. حتی خود بلژیک و یوروکلیر نیز میتوانند برای محافظت از خود، این طرح اتحادیه اروپا را در دادگاه به چالش بکشند.
با وجود تمام این خطرات، اتحادیه اروپا معتقد است که بر زمینی محکم، هرچند آزمایشنشده، ایستاده است. کارشناسان حقوقی میگویند هرچند پیشبینی نتیجه دشوار است، اما دیوان دادگستری اروپا در پروندههای تحریمی اغلب از اهداف کلان سیاست خارجی حمایت میکند. دفاع اصلی اتحادیه اروپا این است که این اقدام مصادره نیست، بلکه یک اقدام متقابل موقت و برگشتپذیر در برابر یک جنگ غیرقانونی و بیدلیل است.
از نظر فنی، داراییها هنوز در دسترس هستند، فقط امکان جابجایی ندارند. یک چالش حقوقی نیز نمیتواند فوراً جلوی پرداخت وام را بگیرد، زیرا گرفتن حکم توقف موقت از دیوان دادگستری اروپا بسیار دشوار است.
صحنه برای یک نبرد حقوقی تاریخی آماده شده است. اتحادیه اروپا روی طناب باریکی راه میرود و تلاش میکند روسیه را وادار به پرداخت هزینه تجاوزش کند، بدون آنکه خود در یک باتلاق مالی یا دام حقوقی گرفتار شود. سوال این است که آیا این سلاح مالی نوآورانه به اوکراین برای پیروزی در جنگ کمک خواهد کرد، یا با نتیجهای معکوس، بلژیک را ناچار به پرداخت بهای این حرکت جسورانه اروپا خواهد کرد.
به نظر شما این اقدام اتحادیه اروپا هوشمندانه است یا یک ریسک خطرناک؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.