چین چگونه جهان را مجازات می‌کند؟ هزینه بازی با دم اژدها

به گزارش زومان، چین خوب می‌داند چگونه کشورهایی را که به آن توهین یا تعرض کنند، تنبیه کند. این بار نوبت به ژاپن رسیده است تا طعم تلخ خشم اژدهای زرد را بچشد؛ آن هم تنها به خاطر چند کلمه حرف درباره تایوان.

این یک استراتژی حساب‌شده و بی‌رحمانه است که به آن «دیپلماسی تبعیدگاه» می‌گویند. بر اساس گزارش تحلیلی اکونومیست، پکن دو دهه است که از این اهرم فشار استفاده می‌کند تا رفتار دیگر کشورها را در بلندمدت شکل دهد.

یک دیپلمات ارشد در پکن می‌گوید: «مهم خودِ وجودِ تبعیدگاه است، نه اینکه امروز چه کسی داخل آن نشسته.» همین ترس دائمی باعث می‌شود دولت‌ها با احتیاطی مرگبار در نزدیکی خطوط قرمز چین حرکت کنند.

چین در به‌کارگیری روش‌های پیچیده و پشت‌پرده برای اعمال فشار اقتصادی مهارت زیادی دارد.

ماجرا از زمانی شروع شد که تاکائِچی سانائه، نخست‌وزیر ژاپن، گفت کشورش ممکن است در صورت حمله چین به تایوان، از نیروی نظامی استفاده کند. این حرف برای پکن عبور از یک خط قرمز بود؛ دخالت در امور داخلی چین، آن هم از سوی کشوری با سابقه اشغالگری در جنگ جهانی دوم.

واکنش چین سریع و قاطع بود. واردات تمام غذاهای دریایی ژاپن ممنوع شد، هشدارهای سفر برای شهروندان چینی صادر شد و کنسرت‌ها و اکران فیلم‌های ژاپنی لغو شدند. چین هرگز رسماً این اقدامات را «تنبیه» نمی‌نامد، اما زمان‌بندی دقیق آن، پیام را شفاف و بلند به گوش همه می‌رساند.

ژاپن اولین و آخرین قربانی این سیاست نیست. چین در طول سال‌ها، فهرست جرایمی را که مستحق تنبیه اقتصادی هستند، گسترش داده است:

در سال ۲۰۱۰، نروژ به یک فعال حقوق بشر چینی جایزه صلح نوبل داد؛ صادرات ماهی سالمون نروژی به چین برای سال‌ها با مشکلات جدی روبه‌رو شد.

در سال ۲۰۱۲، فیلیپین بر سر دریای چین جنوبی با پکن درگیر شد؛ ناگهان واردات موز از فیلیپین به چین متوقف شد و پکن به سراغ موز ویتنام رفت.

در سال ۲۰۱۶، کره‌جنوبی یک سامانه دفاع موشکی آمریکایی را مستقر کرد؛ شرکت‌های کره‌ای با تحریم‌های غیررسمی مواجه شدند و تورهای گردشگری چینی به این کشور لغو شد.

شاید شدیدترین نمونه، لیتوانی در سال ۲۰۲۱ بود؛ وقتی این کشور کوچک اجازه داد دفتر نمایندگی تایوان از نام «تایوان» استفاده کند، نام لیتوانی به کلی از سیستم گمرک چین حذف شد و صادرات به این کشور عملاً غیرممکن شد.

در نگاه اول، به نظر می‌رسد این فشارها شکست می‌خورند. کره‌جنوبی سامانه دفاعی‌اش را نگه داشت، صادرات لیتوانی کم‌کم مسیر خود را پیدا کرد و ژاپن هم قصد عقب‌نشینی ندارد. حتی ممکن است این واکنش تند، جایگاه سیاستمداران منتقد چین را در داخل کشورشان تقویت کند.

اما نگاه پکن به بازی بلندمدت است. پس از آنکه چندین رهبر اروپایی به خاطر دیدار با دالایی‌لاما تنبیه شدند، امروز کمتر سیاستمداری جرأت چنین کاری را دارد. کشورها از تکرار تجربه لیتوانی وحشت دارند و استرالیا نیز پس از تحمل تحریم‌های تجاری چین، از شدت انتقاداتش کاسته است.

هزینه این سیاست برای چین ناچیز است. اگر موز فیلیپینی نباشد، موز ویتنامی هست. اگر گردشگران به کره‌جنوبی نروند، مقصد دیگری پیدا می‌کنند. اما برای شرکت‌های کشور هدف، از دست دادن بازار یک میلیارد و چهارصد میلیون نفری چین یک فاجعه تمام‌عیار است.

چین می‌داند که با این کار، اعتبار بین‌المللی‌اش خدشه‌دار می‌شود و به عنوان یک «قلدر» شناخته خواهد شد. اما محاسبه پکن این است که ترساندن دولت‌های خارجی و وادار کردن آن‌ها به احتیاط، به این بدنامی می‌ارزد.

فرستادن ژاپن به تبعیدگاه، تنها برای تنبیه توکیو نیست؛ بلکه برای کشیدن یک خط قرمز پررنگ برای تمام دنیاست. پیامی روشن که هرکس از آن عبور کند، باید آماده پرداخت هزینه‌اش باشد.

به نظر شما آیا این فشار اقتصادی در نهایت به نفع چین تمام می‌شود؟ دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.